Η Βόλτα με τον Σκύλο
Η βόλτα με τον σκύλο είναι πολλά περισσότερα από μια καθημερινή δραστηριότητα που βοηθά τη σωματική και νοητική υγεία του τετράποδου. Ένας αληθινός δεσμός μεταξύ ανθρώπου και σκύλου κερδίζεται με την πάροδο του χρόνου και με σταθερή θετική αλληλεπίδραση. Η βόλτα με τον σκύλο είναι μια τέλεια ευκαιρία χτισίματος ενός τέτοιου δεσμού. Οι καταστάσεις και τα περιβάλλοντα που συναντάμε στις βόλτες μας δίνουν ευκαιρίες να επικοινωνήσουμε με τους σκύλους μας, να συνδεθούμε μαζί τους, και να τους δώσουμε τους μηχανισμούς που χρειάζονται για να λειτουργήσουν στον πολύπλοκο κόσμο μας. Επίσης, οι βόλτες είναι ευκαιρίες επανάληψης βασικών εντολών. Όπως τα παιδιά, οι σκύλοι μαθαίνουν συνεχώς και είναι πολύ σημαντικό να αναπτύξουμε μαζί τους μια αξιόπιστη βασική συνεννόηση. Ταυτόχρονα, οι χώροι για βόλτα με τον σκύλο είναι περιορισμένοι και τους μοιραζόμαστε με οικογένειες, ποδηλάτες, περιπατητές και άλλους κηδεμόνες σκύλων. Για αυτό, είναι καλό να έχουμε στο νου μας μερικές καλές πρακτικές: Η πολύωρη κουβέντα στο κινητό ενώ κάνουμε βόλτα με τον σκύλο μας είναι λάθος για πολλούς λόγους. Η προσοχή και η εστίασή μας είναι -κατά βάση- στον σκύλο. Δεν τα πάνε καλά μεταξύ τους όλοι οι σκύλοι, επομένως δεν είναι ασφαλές ο σκύλος μας να αλληλεπιδρά με άλλους σκύλους εν αγνοία μας. Σε πολυπληθή αστικά περιβάλλοντα, όταν έχουμε τον σκύλο με λουρί που είναι ανοιχτό στα 2-3 ή περισσότερα μέτρα, ουσιαστικά ακυρώνουμε τη χρήση του λουριού και ο σκύλος μας είναι ανεξέλεγκτος. Ενώ οι βόλτες με τον σκύλο διευκολύνουν την επαφή και τη συνομιλία μεταξύ ατόμων που διαφορετικά δεν θα θα είχαν γνωριστεί, δεν είναι πάντα (ούτε οι άνθρωποι, ούτε οι σκύλοι) ανοιχτοί στο να κάνουν νέες γνωριμίες. Οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, ιδιαίτερα μεταξύ άγνωστων σκύλων, έχουν νόημα όταν είναι επιθυμητές και από τα δύο ζευγάρια ανθρώπων-σκύλων. Στις αλληλεπιδράσεις αυτές, προτεραιότητα έχουν οι σκύλοι. Όταν συναντιούνται δύο σκύλοι που δεν γνωρίζονται, προσέχουμε τη γλώσσα του σώματός τους. Κάποιοι σκύλοι είναι πιθανό να αντιμετωπίζονται με καχυποψία από άλλους κηδεμόνες σκύλων, λόγω αρνητικών στερεότυπων που αποδίδονται σε συγκεκριμένες φυλές. Το λουρί είναι εργαλείο αμφίδρομης επικοινωνίας, μέσω του οποίου ανταλλάσσουμε με τον σκύλο μας σημαντικές πληροφορίες. Λειτουργεί πολύ καλύτερα ως «τηλεφωνικό καλώδιο», παρά σαν.. τιμόνι κάποιου οχήματος που οδηγάμε. Οι σκύλοι μας είναι η παρέα μας στη βόλτα, όχι αντικείμενα που μετακινούμε. Αν και θα υπάρξουν φορές που θα είμαστε κουρασμένοι, η βόλτα με τον σκύλο δεν μπορεί να είναι συχνά μια διαδικαστική υποχρέωση. Βγαίνουμε βόλτα με τον σκύλο για να του προσφέρουμε τις προϋποθέσεις ώστε να «είναι σκύλος» και να περάσει καλά. Σε κάθε βόλτα με τον σκύλο αυτό που έχει αξία είναι ό,τι συμβαίνει μεταξύ της αναχώρησης από, και της επιστροφής στο σπίτι. Αφήνουμε τους σκύλους να μας μάθουν να ζούμε τις παρούσες στιγμές. Οι περιστασιακές αλλαγές διαδρομών μυούν τους σκύλους σε νέες προκλήσεις και κάνουν τις βόλτες πιο ενδιαφέρουσες και για τους δύο. Το να λέμε ότι η βόλτα είναι κάτι που κάνουμε για τον σκύλο μας δεν είναι ακριβές. Η -διπλή- αυτή καθημερινή συνήθεια προσφέρει και σε εμάς πολλά και σημαντικά οφέλη. Οι βόλτες με τον σκύλο είναι ξεχωριστές στιγμές. Κάθε βόλτα είναι μια σύντομη δραπέτευση/αποστασιοποίηση από την πολύπλοκη ανθρώπινη καθημερινότητα, και ταυτόχρονα μια ευκαιρία να συνδεθούμε με τον σκύλο μας και να δούμε τον κόσμο από τη σκοπιά του. Μαζί με την επιλογή μιας προσεγμένης διατροφής, η συνέπεια στις βόλτες παίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη γενικότερη ευεξία του σκύλου. Η βόλτα με τον σκύλο επαναπροσδιορίζει τη σχέση μας με τη φύση, την τοπική κοινότητα, τη μοναξιά, τη φιλία και όλες τις χαρές και τις ευθύνες της κηδεμονίας σκύλου. Πηγή Fletcher, T. & Platt, L. (2018) “(Just) a Walk With the Dog? Animal Geographies and Negotiating Walking Spaces”, Social & Cultural Geography, 19:2, 211-229, DOI: 10.1080/14649365.2016.1274047
Η Μοναδικότητα των Σκύλων
Η μοναδικότητα των σκύλων οφείλεται στο ότι εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια όχι μόνο κάνουμε παρέα, αλλά εξελισσόμαστε παράλληλα. Όσοι έχουμε σκύλους, διατηρούμε μαζί τους σχέσεις που όμοιές τους δεν μπορούμε να έχουμε με ανθρώπους. Και οι αλληλεπιδράσεις με τα τετράποδά μας είναι διαφορετικού είδους και ύφους από αυτές που έχουμε με ανθρώπινα όντα. Αυτό που κάνει τους σκύλους ξεχωριστούς δεν είναι η εξυπνάδα τους, αλλά η ικανότητά τους να δημιουργούν στοργικές σχέσεις με άλλα είδη – δηλαδή, να αγαπούν. Αλλά δεν μας αγαπούν επειδή τους εξασφαλίζουμε το φαγητό. Η ανθρώπινη συντροφιά είναι για τους σκύλους η ισχυρότερη ανταμοιβή. Αν έχεις σκύλο, το ξέρεις. Αν δεν έχεις, υπάρχει επιστημονική απόδειξη: Όταν, με τη χρήση μαγνητικής τομογραφίας, οι ερευνητές έδειξαν σε σκύλους αντικείμενα που τους θύμιζαν είτε φαγητό, είτε την παρουσία των ανθρώπων τους, τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου φωτίστηκαν περισσότερο όταν καταλάβαιναν ότι ο άνθρωπός τους είναι κοντά, παρά όταν μύριζαν ένα κομμάτι λουκάνικο! Μέχρι τον 18ο αιώνα, όταν ακούστηκε για πρώτη φορά η φράση «ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου», ο ρόλος των σκύλων ήταν κυρίως χρηστικός. Παρόλα αυτά, σε πολλές περιοχές του κόσμου βρέθηκαν λείψανα που χρονολογούνται νωρίτερα από τη γεωργική επανάσταση (10.000 – 12.000 π.Χ.) τα οποία δείχνουν ότι στους σκύλους γινόταν προσεκτικός ενταφιασμός, ενώ συχνά τους αποδίδονταν τελετουργίες ταφής αντίστοιχες με αυτές που αποδίδονταν σε ανθρώπους. Επί χιλιάδες χρόνια ήταν τα συστήματα συναγερμού μας και έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στην επιβίωση των προγόνων μας. Κυνηγούσαμε μαζί, ζήσαμε μαζί την ανακάλυψη της γεωργίας, εγκατασταθήκαμε μαζί στις πρώτες μεγάλες πόλεις και πολεμήσαμε ο ένας στο πλευρό του άλλου σε χιλιάδες μάχες. Χωρίς τους ανθρώπους πιθανότατα δεν θα υπήρχαν σκύλοι, και χωρίς τους σκύλους θα μπορούσαμε κάλλιστα να βρισκόμαστε πιο χαμηλά στην τροφική αλυσίδα. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι η συμβολή των σκύλων στην κυριαρχία της ανθρωπότητας στον πλανήτη ήταν καθοριστική: όταν μετανάστευσαν οι πρώτοι Homo Sapiens από την Αφρική στην Ευρώπη (περίπου 40.000 – 50.000 χρόνια πριν) είχαν μαζί τους τους πρώτους σκύλους (ημιάγριους) και – αξιοποιώντας τις αισθήσεις και τα ένστικτά τους – είχαν πλέον τη δυνατότητα να σκοτώνουν μεγαλύτερα θηράματα, ενώ τους βοήθησαν να εξαλείψουν τους Neanderthals. Το γεγονός ότι οι ιστορίες ανθρώπων και σκύλων είναι αλληλένδετες εδώ και 15.000 έως 40.000 χρόνια έπαιξε τεράστιο ρόλο στην αγάπη μας ο ένας για τον άλλον. Στην πραγματικότητα κάποια στιγμή αρχίσαμε να εξελισσόμαστε παράλληλα για να ζούμε μαζί καλύτερα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η «παράλληλη εξέλιξη» ανθρώπων και σκύλων εντοπίζεται σε λειτουργίες όπως η πέψη, ο μεταβολισμός και η λειτουργία του εγκεφάλου, ενώ επίσης παρουσιάζουμε παρόμοια επίπεδα κινδύνου εμφάνισης καρκίνου και χοληστερόλης. Υπάρχουν έως και 360 ασθένειες από τις οποίες πάσχουμε και τα δύο είδη – γεγονός που εν μέρει εξηγείται από το ότι αντιμετωπίσαμε τις ίδιες περιβαλλοντικές προκλήσεις και ήμασταν παρόμοια εκτεθειμένοι σε αυτές. Σε επίπεδο DNA, ενώ οι σκύλοι και οι λύκοι μοιράζονται το 99,9% του μιτοχονδριακού DNA τους (αυτό που μεταβιβάζεται μόνο από τη μητέρα), οι σκύλοι είναι πολύ πιο εξωστρεφείς. Αυτό οφείλεται στη μετάλλαξη τριών γονιδίων που, στο αντίστοιχο τμήμα του ανθρώπινου γονιδιώματος, έχει αποδειχθεί ότι είναι υπεύθυνα για το σύνδρομο Williams-Beuren. Οι άνθρωποι που έχουν αυτό το περίεργο σύνδρομο είναι υπερβολικά κοινωνικοί και αντιμετωπίζουν τους πάντες ως φίλους. Στις μέρες μας, ο οικόσιτος σκύλος – Canis lupus familiaris – έχει υποδιαιρεθεί σε περίπου 400 φυλές, επιλεγμένες βάσει μεγέθους, ιδιοσυγκρασίας, χρώματος ή.. χαριτωμενιάς. Στην Αμερική, περισσότεροι από τους μισούς millennials (όσοι γεννήθηκαν μεταξύ 1981 – 1995) έχουν σκύλους. Ακόμη και στην Κίνα, η κηδεμονία κατοικίδιων ζώων αυξάνεται εκθετικά. Δεν είναι τυχαίο. Η περίπτωση ανθρώπου/σκύλου είναι η μοναδική όπου έχει παρατηρηθεί ανταλλαγή ωκυτοκίνης (μια ορμόνη που συνδέεται με τον μητρικό δεσμό και την εμπιστοσύνη) μεταξύ δύο διαφορετικών ειδών. Αυτό που ξεκίνησε ως αμοιβαία ανταλλαγή υπηρεσιών ανάμεσα σε δύο πολύ διαφορετικά είδη (σου προσφέρω φαγητό, μου προσφέρεις φύλαξη), έγινε αγάπη. Από τους κατοικίδιους σκύλους μέχρι τους σκύλους-βοηθούς, τους σκύλους θεραπείας, τους διασώστες, τους τσοπάνους, τους κυνηγετικούς, τους φύλακες, τους ανιχνευτές (εκρηκτικών, ναρκωτικών, χημικών, καρκίνου, covid και άλλων), τους αστυνομικούς και τους στρατιωτικούς σκύλους – όλοι προσθέτουν ποιότητα στις καθημερινότητες των ανθρώπων με τους οποίους μοιράζονται τη ζωή τους. Από τότε που κάνουμε παρέα, εντάσσουμε αδιάκοπα τους σκύλους στους κατά καιρούς τρόπους ζωής μας και κάθε τόσο τους ζητάμε διαφορετικά πράγματα. Εκείνοι πάντα ανταποκρίνονται στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, γιατί θεωρούν ότι έχουν ως απόλυτη αποστολή τους το να μας ευχαριστούν. Είμαστε τυχεροί. Το να το ξεχνάμε που και που είναι μάλλον ανθρώπινο, αλλά το να μην το γνωρίζουμε είναι αδικαιολόγητο. Όπως και να έχει, η εκτίμηση – έστω κατά προέγγιση με τα τωρνά δεδομένα – της συνεισφοράς των σκύλων σε αυτό που είμαστε σήμερα ίσως μας υποκινήσει να τους αγαπήσουμε λίγο περισσότερο. Πηγές Axelsson, E., Ratnakumar, A., Arendt, ML. et al. (2013) “The genomic signature of dog domestication reveals adaptation to a starch-rich diet” Nature 495, 360–364. https://doi.org/10.1038/nature11837 Brulliard, K. (2019) “What Makes Dogs So Special and Successful? Love.”, Washington Post, 25 September Duncan, J. (2019) “The Psychology of Why We Love Dogs”, Medium, 23 March Fitzpatrick, N. (2019) “Just a Dog” (Video), Youtube, 29 August Glausiusz, J. (2021) “How Dogs Became Humans’ Best Friends: From Neanderthals to Now” (Book Review), Nature, 22 November Geher, G. (2015) “Why We Have Dogs: The Evolutionary Origin of Our Four-Footed Friends”, Psychology Today, 15 September Handwerk, B. (2018) “How Accurate is the Theory of Dog Domestication in Alpha?”, Smithonian Magazine, 15 August Kluger, J. (2018) “Why Dogs and Humans Love Each Other More Than Anyone Else”, Time, 20 July Lisa, A. (2020) “50 Major Milestones From the History of Dogs”, Stacker, 11 September Pallardy, R. (2021) “Dogs Have Co-Evolved With Humans Like No Other Species”, Discover, 3 November Wang, Gd., Zhai, W., Yang, Hc. et al. (2013) “The genomics of selection in dogs and the parallel evolution between dogs and humans”. Nature Communications 4, 1860. https://doi.org/10.1038/ncomms2814 Yong, E. (2016) “A New Origin Story of Dogs”, The Atlantic, 2 June Zhang, Z. et al. (2020) “Deciphering the Puzzles of Dog Domestication.” Zoological Research vol. 41,2: 97-104. doi:10.24272/j.issn.2095-8137.2020.002
Η Ακοή και η Όραση των Σκύλων
Στον κόσμο των σκύλων, η ακοή είναι σημαντικότερη αίσθηση από την όραση. Ας δούμε τι ακούν και τι βλέπουν οι σκύλοι. Η Ακοή των Σκύλων Σε σχέση με τους ανθρώπους, οι σκύλοι μπορούν να ακούσουν ένα ευρύτερο φάσμα συχνοτήτων. Η ανθρώπινη ακοή μπορεί να ανιχνεύσει ήχους που ξεκινούν από 20 Hz και κυμαίνονται μέχρι 12,000-20,000 Hz, ανάλογα με την ηλικία (τα μικρά παιδιά μπορούν να ακούσουν υψηλότερες συχνότητες). Το εύρος συχνοτήτων της ακοής ενός σκύλου είναι περίπου 40 Hz έως 60.000 Hz (65.000 Hz σύμφωνα με άλλη πηγή) – ανάλογα με τη φυλή και την ηλικία του. Όπως και οι άνθρωποι, οι σκύλοι είναι πιθανό να αρχίσουν να κωφαίνουν καθώς μεγαλώνουν, και σε μερικές φυλές σκύλων είναι φυσικό να γίνονται εντελώς κωφοί όταν γερνούν. Η μέγιστη ευαισθησία του ανθρώπινου αυτιού είναι γύρω στα 2.000 Hz, ενώ αυτή των σκύλων γύρω στα 8.000 Hz. Το Hertz είναι ένα μέτρο της συχνότητας ενός ήχου, και όσο υψηλότερη είναι η συχνότητα, τόσο υψηλότερη είναι η οξύτητά του. Πέρα από τους ήχους υψηλών συχνοτήτων, οι σκύλοι μπορούν να αντιληφθούν πολύ πιο ήπιους ήχους από ό,τι εμείς, δηλαδή να ακούσουν ήχους που δεν είναι αρκετά δυνατοί για τα αυτιά μας (ήχους με αρνητικό decibel μεταξύ -5 και -15 dB). Η ευαισθησία των σκύλων σε υψηλότερης συχνότητας ήχους πιθανώς εξηγεί γιατί οι σκύλοι μπορούν να προβλέψουν σεισμούς. Και η ικανότητά τους να προβλέπουν την άφιξη κάποιου στην πόρτα πιθανότατα οφείλεται στη δυνατότητά τους να ανιχνεύουν τον ήχο ενός αυτοκινήτου πριν τον ακούσουμε εμείς. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι μπορούμε να εντοπίσουμε τη γεωγραφική προέλευση ενός ήχου καλύτερα από τους σκύλους. Τέλος, οι σκύλοι αναστατώνονται από καθημερινούς θορύβους όπως μια ηλεκτρική σκούπα ή ένα τρυπάνι, γιατί οι ήχοι αυτοί ακούγονται πιο δυνατά στους σκύλους από ό.τι σε εμάς. Η Όραση των Σκύλων Οι σκύλοι έχουν σημαντικά χειρότερη όραση από τη δική μας, αλλά δεν είναι αλήθεια ότι βλέπουν τον κόσμο μόνο με ασπρόμαυρα χρώματα. Η όρασή τους είναι περίπου αντίστοιχη με αυτή ενός ανθρώπου που έχει αχρωματοψία και δεν μπορεί να ξεχωρίσει κάποια χρώματα όπως το κόκκινο και το πράσινο. Στα μάτια των σκύλων, πιθανότατα το κόκκινο, το κίτρινο και το πράσινο αναμιγνύονται και φαίνονται σαν να είναι το ίδιο χρώμα. Ενώ η ανθρώπινη όραση είναι τριχρωματική (στον αμφιβληστροειδή μας χιτώνα διαθέτουμε τρεις διαφορετικούς τύπους κωνίων που απορροφούν διαφορετικά μήκη κύματος φωτός ο καθένας), οι σκύλοι έχουν διχρωματική όραση με μόνο δύο τύπους κωνίων, και άρα περιορισμένη ευαισθησία στα χρώματα. Η ανθρώπινη όραση (οπτική οξύτητα) καθιερώθηκε να μετριέται με τη μέτρηση Snellen. Σύμφωνα με αυτή, εξεταζόμαστε αν σε απόσταση 20 ποδιών (6 μέτρων) μπορούμε να διαβάσουμε την ίδια γραμμή γραμμάτων που μπορεί να διαβάσει ένας άνθρωπος με κανονική όραση από την ίδια απόσταση. Σε αυτή την περίπτωση η όρασή μας είναι 20/20 (6/6). Εάν η όρασή μας δεν είναι τόσο καλή, θα χρειαστεί να πάμε σε άλλη γραμμή όπου τα γράμματα είναι μεγαλύτερα. Αν τα γράμματα που μόλις διαβάζουμε σωστά στα 20 πόδια είναι αρκετά μεγάλα ώστε ένα άτομο με κανονική όραση να μπορεί να τα διαβάσει στα 40 πόδια, τότε η όρασή μας είναι 20/40 (ή 6/12). Αυτή η μέτρηση (20/40 ή 6/12) είναι το όριο που θέτουν η ΕΕ και οι ΗΠΑ για να μας επιτρέπεται να διατηρούμε δίπλωμα οδήγησης. Βάσει της μέτρησης Snellen, η όραση των σκύλων είναι 20/75, δηλαδή πολύ χειρότερη από αυτή που απαιτείται για να οδηγούμε χωρίς γυαλιά. Όταν ένας σκύλος μπορεί να αναγνωρίσει κάποιο μοτίβο στα 6 μέτρα, ένας άνθρωπος με κανονική όραση μπορεί να το εντοπίσει σε απόσταση 23 μέτρων. Η όραση των σκύλων, και η διαφορά της ποιότητάς της σε σχέση με τη δική μας φαίνεται στις εικόνες και στο βίντεο που ακολουθούν: Πηγή: Business Insider Πηγή: The Next Web Πηγή: Wochit News Πηγή: The Quibert Κατά προσέγγιση, η οπτική οξύτητα των ανθρώπων είναι κατά μέσο όρο τρεις φορές υψηλότερη από ό, τι στους σκύλους – τόσο σε φωτεινές συνθήκες, όσο και με χαμηλό φωτισμό. Αλλά οι σκύλοι εμπιστεύονται την όσφρηση (κυρίως), αλλά και την ακοή τους για να αντιληφθούν το περιβάλλον πολύ περισσότερο απ’ ότι εμείς. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι με τόσο κακή όραση γίνονται σκύλοι – οδηγοί. Αν και γνωρίζουμε με ικανοποιητική ακρίβεια τις ικανότητες όρασης των σκύλων από τεχνική άποψη, δηλαδή τι μπορούν να δουν, δεν είμαστε βέβαιοι ως προς το πώς μεταφράζει το μυαλό τους τις πληροφορίες που λαμβάνει. Πηγές Condon, T. (2003) “Frequency Range of Dog Hearing”, Hypertextbook Coren, S. (2010) “How Good is a Dog’s Visual Acuity Compared to Human?”, Psychology Today (6 Sep) DogHealth (2018) “Hearing in Dogs”, 12 June European Council of Optometry and Optics (2017) “Visual Standards for Driving in Europe” (January) Finlay, K. (2016) “15 Incredible Facts About Dogs”, IHeartDogs (28 Aug) Gibeault, S. (2018) “Dogs Don’t Have a Sixth Sense: They Just Have Incredible Hearing”, American Kennel Club, 13 July Gormly, K. B. (2016) “Can Dogs See in the Dark?”, PetMD (3 Aug) Κανέλλου, Α. (2010) “Όραση Χρωμάτων”, ΤΕΙ Αθηνών Lind O, Milton I, Andersson E, Jensen P, Roth LSV (2017) “High Visual Acuity Revealed in Dogs”. PLoS ONE 12(12) McAlone, N. (2015) “How Dogs See the World Compared to Humans”, Business Insider (17 Jul) The Quibert (2013) “Dog Vision – See What they See”, YouTube (23 Dec) Williams, O. (2015) “See the World Through Your Dog’s Eyes with this App”, The Next Web (16 Jul) Wochit News (2017) “Dog’s Vision Different Than Humans, Not Necessarilly Worse”, YouTube (17 Sep)
Η Όσφρηση των Σκύλων
Τελευταία Αναθεώρηση: 14/9/2022 Η όσφρηση των σκύλων είναι ένα φυσικό τεχνολογικό θαύμα και μακράν η ισχυρότερή τους αίσθηση. Οι σκύλοι είναι τόσο οικείοι, και ταυτόχρονα τόσο διαφορετικοί από εμάς. Για να εκτιμήσουμε την «ετερότητά» τους το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να εξετάσουμε τον αισθητηριακό τους κόσμο. Οι μύτες των σκύλων μας ευθύνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό για την διαφορετικότητά τους. Είναι τόσο ισχυρές, που στην πραγματικότητα ένας τυφλός σκύλος έχει πολύ λιγότερες δυσκολίες διαβίωσης από έναν τυφλό άνθρωπο. Εδώ και χιλιετίες ως ανθρωπότητα αξιοποιούμε τις οσφρητικές ικανότητες των σκύλων, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες τις χρησιμοποιούμε στις ένοπλες δυνάμεις για τον εντοπισμό εκρηκτικών, ναρκωτικών, αγνοούμενων κ.ά. Από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, μια σειρά νέων ευρημάτων διεύρυνε δραματικά την αντίληψή μας για το τι μπορούν να κάνουν οι σκύλοι με τη μύτη τους. Αρχικά οι ερευνητές συνειδητοποίησαν ότι οι σκύλοι μπορούν να μυρίσουν την πρώιμη έναρξη του μελανώματος (τύπος καρκίνου του δέρματος). Στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι μπορούν να κάνουν το ίδιο για τον καρκίνο του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και των ωοθηκών. Σήμερα οι σκύλοι συμμετέχουν ανελλιπώς σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, κυνηγούν υπόπτους, βοηθούν αρχαιολόγους στις ανασκαφές και – ολοένα και περισσότερο – ανιχνεύουν ανθρώπινες ασθένειες: καρκίνο, διαβήτη, φυματίωση, ελονοσία, νόσο του Πάρκινσον και τελευταία κορονοϊό, μόνο με τη μυρωδιά. Από πρακτική άποψη, η ευαισθησία της όσφρησης των σκύλων σημαίνει ότι όταν βγαίνουμε για βόλτα οι σκύλοι μας έχουν πολύ διαφορετικές εμπειρίες από τις δικές μας. Απλά μυρίζοντας ένα δέντρο, ένας σκύλος μπορεί να καταλάβει ποιοι άλλοι σκύλοι πέρασαν από εκεί, ενώ μόνο με την όσφρηση αντιλαμβάνονται αν ο σκύλος που μόλις γνώρισε είναι αρσενικός ή θηλυκός, χαρούμενος ή ανήσυχος, υγιής ή άρρωστος. Οι σκύλοι αποκτούν μια γενική ιδέα ο ένας για τον άλλον με ένα γρήγορο μύρισμα, ωστόσο για πιο λεπτομερείς πληροφορίες πρέπει να έρθουν από κοντά. Γι’ αυτό μερικοί σκύλοι μυρίζουν τα ιδιωτικά μέρη! Μυρίζουν την ώρα της ημέρας από την κίνηση του αέρα γύρω από ένα δωμάτιο, αισθάνονται τα διαβητικά επεισόδια ώρες πριν και ανιχνεύουν ανθρώπινες συναισθηματικές καταστάσεις αποκλειστικά μέσω της όσφρησης. Οι σκύλοι έχουν επίσης καλή οσφρητική μνήμη, καθώς μπορούν να αναγνωρίσουν άλλους σκύλους που δεν έχουν δει για χρόνια. Όσον αφορά τους ανθρώπους, δεν χρειάζεται να μας δουν για να μας αναγνωρίσουν. Ο καθένας από εμάς έχει μια μοναδική έμφυτη οσμή η οποία επιτρέπει στους σκύλους να μας ξεχωρίζουν (ακόμη και μεταξύ διδύμων). Τέλος, η αίσθηση της όσφρησης ενός σκύλου είναι πολύ πιο ξεχωριστή από την απλή κατηγοριοποίηση μιας συγκεκριμένης μυρωδιάς ως καλής ή κακής. Όταν οι σκύλοι είναι στα ίχνη μιας συγκεκριμένης οσμής σχηματίζουν μια προσδοκία στον εγκέφαλό τους και αναζητούν την πηγή της. Από επικοινωνιακή άποψη, οι μικρόσωμοι ενήλικοι αρσενικοί σκύλοι είναι πιθανό να μαρκάρουν μέσω ούρησης σε υψηλότερο σημείο σε σχέση με το σωματικό τους μέγεθος, προκειμένου να δώσουν την εντύπωση ψηλότερου (και άρα ισχυρότερου) σκύλου. Μέσω της όσφρησης, οι σκύλοι εκφράζουν τη φυσική τους συμπεριφορά, είναι πιο αυτόνομοι και αυξάνεται η θετική τους κρίση ή η «αισιοδοξία» τους. Με άλλα λόγια, στις βόλτες έχουμε υπομονή και αφήνουμε τους σκύλους να μυρίσουν το περιβάλλον. Η Μύτη τους Βοηθά να Καταλαβαίνουν την Ώρα της Ημέρας Για τους σκύλους, οι ώρες της ημέρας έχουν συγκεκριμένες μυρωδιές. Καθώς ο αέρας ζεσταίνεται κατά τη διάρκεια της μέρας, τα ρεύματα αέρα αλλάζουν και κινούνται στον χώρο μεταφέροντας μόρια οσμών. Οι αλλαγές αυτές είναι αντιληπτές στους σκύλους και, συνδυασμένες με τα καθημερινά γεγονότα, γίνονται προβλέψιμα μοτίβα. Επιπλέον, οι σκύλοι χρησιμοποιούν τη μύτη τους για να υπολογίσουν την ώρα παρακολουθώντας την ένταση μιας μυρωδιάς. Φεύγοντας από το σπίτι, αφήνουμε πίσω μας την προσωπική μας μυρωδιά, η οποία έχει συγκεκριμένη ένταση. Καθώς η μέρα προχωρά, κάθε ώρα που περνάει η μυρωδιά μας εξασθενεί. Όταν επιστρέφουμε στο σπίτι από τη δουλειά, η μυρωδιά μας είναι ακόμα στον αέρα. Μέρα με τη μέρα, ο σκύλος μας αντιλαμβάνεται ότι όταν η ένταση της μυρωδιάς μας πέσει σε συγκεκριμένα επίπεδα έφτασε η ώρα που θα γυρίσουμε στο σπίτι. Γι’ αυτό ξέρουν αν αργήσαμε! Μπορεί η Επιστήμη να Κατασκευάσει τη «Μύτη» Ενός Σκύλου; Τα τελευταία χρόνια οι επιστήμονες προσπαθούν να φτιάξουν ρομπότ που θα έχει τη δυνατότητα να αναπαράγει τη διαδικασία της όσφρησης των σκύλων. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες προσπάθειες γίνεται στο MIT από τον Ελληνορώσο φυσικό Andreas Mershin. Ο Mershin και η ομάδα του δημιούργησαν το Nano-Nose, ίσως την πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια τεχνητής όσφρησης, η οποία πέρασε με επιτυχία τις αυστηρές δοκιμές της Υπηρεσίας Έρευνας Προηγµένων Αµυντικών Προγραµµάτων του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ (DARPA). Ωστόσο, το Nano-Nose είναι μόνο ένας ανιχνευτής. Αυτό που στοχεύει ο Mershin είναι να κατασκευάσει ένα μηχάνημα που θα έχει την ικανότητα να ερμηνεύει τα δεδομένα που λαμβάνει και αναγνωρίζει. «Έχουμε εξοπλισμό αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων στον κάτω όροφο. Και ο σκύλος μπορεί να με νικήσει; Αυτό με εκνευρίζει», λέει ο Mershin. Πηγές Bekoff, M. (2019) “Allowing Dogs to Sniff Helps Them Thing Positively”, Psychology Today, February 7 Bräuer, J., & Belger, J. (2018). “A Ball is Not a Kong: Odor Representation and Search Behavior in Domestic Dogs (Canis Familiaris) of Different Education. Journal of Comparative Psychology, 132(2), 189–199. Furlong, E. (2020) “Your Dog’s Nose Knows No Bounds – and Neither Does its Love For You”, The Conversation, 26 October Guest, c. et al. (2022) “Using Trained Dogs and Organic Semi-conducting Sensors to Identify Asymptomatic and Mild SARS-Cov-2 Infections: an Observational Study”, Journal of Travel Medicine, May 31;29(3):taac043. doi: 10.1093/jtm/taac043 Hecht, J. (2016) “A Simple Test Unlocks the Dog’s Nose”, Scientific American, September 30 McGuire, B. et al. (2018) “Urine Marking in Male Domestc Dogs: Honest or Dishonest?”, Journal of Zoology, Vol. 306, Iss. 3, pp. 163 – 170 (November) Molteni, M. (2018) “The Science of the Sniff: Why Dogs Are Great Disease Detectors”, Wired, 30 October Reisen, J. (2020) “The Nose Knows: Is There Anything Like the Dog’s Nose?”, American Kennel Club, July 21 Rozell, Ned (2022) “The World According to A Dog’s Nose”, University of Alaska Fairbanks, June 8 Spencer, D. (2017) “What a Dog’s Nose Knows”, Answers in Genesis, January 5
Τα Συναισθήματα των Σκύλων
Τα συναισθήματα των σκύλων είναι υπαρκτά, αλλά οι άνθρωποι μπορούμε να νιώσουμε μεγαλύτερο εύρος συναισθημάτων. Οι σκύλοι έχουν τις ίδιες δομές εγκεφάλου που παράγουν συναισθήματα στους ανθρώπους, τις ίδιες ορμόνες, και υποβάλλονται στις ίδιες χημικές αλλαγές κατά τη διάρκεια συναισθηματικών καταστάσεων. Επίσης, διαθέτουν την ορμόνη ωκυτοκίνη, η οποία όπως και σε εμάς, είναι υπεύθυνη για το συναίσθημα της αγάπης και της στοργής. Όσον αφορά τους ανθρώπους, οι έρευνες δείχνουν ότι τα βρέφη και τα πολύ μικρά παιδιά μπορούν να νιώσουν ένα περιορισμένο φάσμα συναισθημάτων, το οποίο διαφοροποιείται με την πάροδο του χρόνου· καθώς μεγαλώνουμε, μπορούμε να βιώσουμε περισσότερα και πιο πολύπλοκα συναισθήματα. Το μυαλό ενός σκύλου είναι σχεδόν ισοδύναμο με αυτό ενός ανθρώπου ηλικίας δύο έως δυόμισι ετών – γεγονός που ισχύει για τις περισσότερες νοητικές ικανότητες, συμπεριλαμβανομένων των συναισθημάτων. Όπως τα μικρά παιδιά, είναι σαφές ότι οι σκύλοι έχουν συναισθήματα, αλλά λιγότερα είδη από αυτά που νιώθουν οι ενήλικες. Όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα, οι άνθρωποι νιώθουμε το πλήρες εύρος των συναισθημάτων προοδευτικά καθώς μεγαλώνουμε. Αισθανόμαστε ενθουσιασμό αμέσως μόλις γεννιόμαστε, θλίψη και ευχαρίστηση μέσα στις πρώτες εβδομάδες της ζωής μας, απέχθεια, φόβο και θυμό μετά από περίπου δύο μήνες, χαρά κοντά στην ηλικία των έξι μηνών και καχυποψία και ντροπαλότητα αμέσως μετά. Το συναίσθημα της αγάπης εμφανίζεται όταν είμαστε περίπου εννέα ή δέκα μηνών. Πηγή: Coren (2013) Τα σύνθετα συναισθήματα, τα οποία εμπεριέχουν στοιχεία μάθησης, όπως η ντροπή και η υπερηφάνεια χρειάζονται περισσότερα από τρία χρόνια για να εμφανιστούν, ενώ η ενοχή εμφανίζεται περίπου έξι μήνες μετά. Τέλος, ένα παιδί πρέπει να είναι σχεδόν τεσσάρων χρονών ώστε να αισθανθεί περιφρόνηση. Οι σκύλοι περνούν από τα στάδια ανάπτυξής τους πολύ πιο γρήγορα από ό, τι οι άνθρωποι και έχουν όλο το συναισθηματικό εύρος που θα πετύχουν ποτέ από την ηλικία των τεσσάρων έως έξι μηνών – ανάλογα με το ρυθμό ωρίμανσης της φυλής τους. Ωστόσο, η ποικιλία συναισθημάτων που είναι διαθέσιμες στο σκύλο δεν θα υπερβεί αυτή ενός ανθρώπου ηλικίας δύο έως δυόμισι ετών. Αυτό σημαίνει ότι ένας σκύλος μπορεί να νιώσει όλα τα βασικά συναισθήματα: ενθουσιασμό, θλίψη, ευχαρίστηση, χαρά, φόβο, θυμό, καχυποψία, απέχθεια και αγάπη. Ωστόσο, με βάση τις τρέχουσες έρευνες φαίνεται πιθανότερο ότι ο σκύλος δεν νιώθει τα πιο πολύπλοκα συναισθήματα της ενοχής, της υπερηφάνειας και της ντροπής. Υπάρχουν δύο έρευνες που υποστηρίζουν την παραπάνω άποψη: Η πρώτη βιντεοσκόπησε τις αντιδράσεις 14 σκύλων όταν οι κηδεμόνες τους έδιναν την εντολή να μην φάνε τη λιχουδιά που άφηναν στο δωμάτιο και στη συνέχεια αποχωρούσαν. Οι σκύλοι κάποιες φορές υπάκουαν στην εντολή και κάποιες όχι, ενώ οι κηδεμόνες άλλοτε τους μάλωναν και άλλοτε απλά τους χαιρετούσαν – ανεξάρτητα από το αν είχαν φάει τη λιχουδιά ή όχι. Το αποτέλεσμα ήταν ότι οι σκύλοι εμφάνισαν το “ενοχικό ύφος” όταν οι κηδεμόνες τους μάλωναν, ανεξάρτητα από το αν είχαν υπακούσει την εντολή. Μάλιστα, η επίδραση της επίπληξης ήταν πιο έντονη όταν οι σκύλοι ήταν υπάκουοι, σε σχέση με όταν ήταν ανυπάκουοι. Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το “ενοχικό ύφος” των σκύλων δεν προέκυψε επειδή γνώριζαν ότι έκαναν κάτι μη αποδεκτό, αλλά ότι αποτελεί απάντηση στην επίπληξη από τους κηδεμόνες, οι οποίοι προκάλεσαν αυτή την αντίδραση στους σκύλους. Η δεύτερη έρευνα εξέτασε 64 σκύλους με παρόμοιο τρόπο και έδειξε ξανά ότι το “ενοχικό ύφος” των σκύλων δεν είχε καμία σχέση με το αν είχαν υπακούσει την εντολή να μην φάνε τη λιχουδιά ή όχι. Επιπλέον, αν και το 92% των κηδεμόνων ισχυρίστηκαν αρχικά ότι ο σκύλος τους έδειχνε «ενοχική» συμπεριφορά επειδή ήξερε ότι έχει κάνει κάτι που δεν ενέκριναν, μετά τα πειράματα δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν αξιόπιστα αν ο σκύλος ήταν υπάκουος. Τέλος, το 59% των κηδεμόνων παραδέχθηκαν ότι όταν οι σκύλοι εκδήλωναν “ενοχικό ύφος” τους μάλωναν λιγότερο. Εμφανίζοντας το γνωστό λυπημένο κουταβίσιο ύφος, πιθανότατα οι σκύλοι έχουν μάθει να μας καλμάρουν όταν αντιλαμβάνονται ότι είμαστε θυμωμένοι. Από την άλλη πλευρά, οι περισσότεροι από όσους έχουμε σκύλο έχουμε παρατηρήσει ότι είναι ικανός να βιώσει το συναίσθημα της ενοχής όταν, π.χ. επιστρέφουμε στο σπίτι και νιώθει άβολα ή/και περιφέρεται άσκοπα έχοντας κάνει κάτι που δεν εγκρίνουμε. Ο Coren υποστηρίζει ότι αυτή η συμπεριφορά δεν είναι ενοχή, αλλά το πιο βασικό συναίσθημα του φόβου για μάλωμα ή για κάποια πιθανή τιμωρία. Άλλοι ερευνητές, όπως ο Beckoff, λένε ότι στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουμε αν ο σκύλος μπορεί να νιώσει τα συναισθήματα της ενοχής, της υπερηφάνειας και της ντροπής. Αλλά αν πάρουμε ως δεδομένο ότι άλλα θηλαστικά με τα οποία οι σκύλοι μοιράζονται τις ίδιες νευρικές βάσεις για συναισθήματα μπορούν να νιώσουν τα παραπάνω και άλλα σύνθετα συναισθήματα, οι σκύλοι έχουν επίσης αυτή τη δυνατότητα. Ενισχύοντας το Συναίσθημα της Αγάπης Κάθε φορά που χαϊδεύουμε το σκύλο μας, τον κοιτάμε στα μάτια με αγάπη ή του χαμογελάμε, αυξάνονται τα επίπεδα ωκυτοκίνης – τόσο στο σκύλο, όσο και σε εμάς. Ουσιαστικά πρόκειται για μια αμοιβαία ανταλλαγή της συγκεκριμένης ορμόνης, η οποία συντελείται και στις ανθρώπινες σχέσεις και συμβάλλει στην ενίσχυση των δεσμών με τους οικείους μας, Όπως έχει ήδη αναφερθεί σε άλλο άρθρο, η ωκυτοκίνη – που έχει χαρακτηριστεί ως “η ορμόνη της αγάπης” – είναι εξαιρετικά σημαντική (και) στους σκύλους, καθώς έχει φανεί ότι οι σκύλοι με επαρκείς ποσότητες της ορμόνης στον εγκέφαλό τους είχαν χαλαρή ιδιοσυγκρασία, ενώ όσοι είχαν έλλειψη ήταν πιο επιθετικοί. Μια νέα έρευνα του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι έρχεται όχι μόνο να επιβεβαιώσει τα παραπάνω, αλλά και να αποκαλύψει ότι όσο καλύτερα φερόμαστε στους σκύλους μας, τόσο περισσότερη ωκυτοκίνη θα εκκρίνουν και τόσο περισσότερο θα μας αγαπούν – τόσο ώστε να αγνοούν τους κινδύνους που αντιλαμβάνονται στο περιβάλλον. Μετρώντας το μέγεθος της κόρης του ματιού των σκύλων (μεγαλύτερη κόρη υποδηλώνει υψηλότερη συναισθηματική διέγερση) και παρατηρώντας την κατεύθυνση των βλεμμάτων τους, οι ερευνητές εξέτασαν σκύλους από 17 φυλές πριν και μετά τη ρινική χορήγηση ωκυτοκίνης. Και στις δύο περιπτώσεις, οι σκύλοι εκτέθηκαν σε κοινωνικές καταστάσεις που περιελάμβαναν θυμωμένα και χαρούμενα ανθρώπινα πρόσωπα. Πριν την προσθήκη ωκυτοκίνης οι σκύλοι έτειναν να επικεντρώνονται περισσότερο στα θυμωμένα πρόσωπα, ενώ μετά την ενίσχυση φάνηκε να ενδιαφέρονται περισσότερο για τα χαρούμενα. Η συναισθηματική αντίδραση των σκύλων επίσης τροποποιήθηκε: χωρίς την ορμόνη, οι κόρες των ματιών τους διευρύνθηκαν περισσότερο. Όπως εξηγούν
Η Καταγωγή και Εξημέρωση του Σκύλου
Η καταγωγή και εξημέρωση του σκύλου δεν έχουν μόνο ιστορική αξία, αλλά επιπλέον μας δίνουν πληροφορίες για τα κίνητρα και τη συμπεριφορά τους. Τελευταία Αναθεώρηση: 17/03/2019 Από τότε που αποκωδικοποιήθηκε για πρώτη φορά o ο γενετικός κώδικας των σκύλων το 2005, έχουν διεξαχθεί πολλές έρευνες για την καταγωγή του σκύλου, οι οποίες μας προσφέρουν ολοένα και νεότερα σχετικά στοιχεία. Κάποιες από τις έρευνες αυτές εστιάζουν στο πότε και που εξημερώθηκαν οι σκύλοι, ενώ άλλες δίνουν έμφαση στο πως έγινε η εξημέρωση από γονιδιακή άποψη. Τα αποτελέσματα των ερευνών φαίνεται να καταρρίπτουν η θεωρία του «κυρίαρχου» σκύλου «τύπου Άλφα», και εξηγούν σε μεγάλο βαθμό τη σταδιακή παραίτηση των εκπαιδευτών από τις σκληρές μεθόδους μάθησης που χρησιμοποιούσαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι παρόλο που οι σκύλοι κατάγονται από τους λύκους, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ζώων σε επίπεδο συμπεριφοράς. Συγκρίνοντας το σύνολο των γονιδίων μεταξύ 12 λύκων από όλο τον κόσμο και 60 σκύλων από 14 φυλές, ο Axelsson κ.ά., (2013) διαπίστωσε ότι οι μεγαλύτερες διαφορές βρίσκονται στα γονίδια που είναι σημαντικά για την εγκεφαλική λειτουργία και το νευρικό σύστημα. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι διαφορές αυτές είναι δυνατό να αποτελούν τη βάση της αλλαγής της συμπεριφοράς των σκύλων, η οποία έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξημέρωσή τους. Σύμφωνα με την Lindblad-Toh που συμμετείχε στην έρευνα, το εύρημα αυτό ήταν αναμενόμενο, καθώς είναι γνωστό ότι σε σχέση με τους λύκους οι σκύλοι είναι λιγότερο επιθετικοί, περισσότερο κοινωνικοί, φοβούνται λιγότερο τους ανθρώπους, και μπορούν να διαβάσουν την ανθρώπινη γλώσσα του σώματος με μεγαλύτερη επιτυχία (Yong, 2013b). Στην ίδια έρευνα, διαφορές εντοπίστηκαν επίσης στα γονίδια που συμμετέχουν στην πέψη του κρέατος και του αμύλου. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι σκύλοι προσαρμόστηκαν στην εποχή της αγροτικής παραγωγής περιλαμβάνοντας στη διατροφή τους δημητριακά και λαχανικά, ενώ μέχρι τότε τρέφονταν αποκλειστικά με κρέας κυνηγιού. Αντίστοιχη προσαρμογή έγινε κατά την ίδια περίοδο και από τους ανθρώπους. Η Lindblad-Toh αναφέρει ότι οι σκύλοι που δεν φοβούνταν τους ανθρώπους και που άλλαξαν με επιτυχία τη διατροφή τους ήταν πιθανότατα εκείνοι που εξημερώθηκαν. Γεωγραφικά, παλαιότερες έρευνες για την καταγωγή του σκύλου τοποθετούσαν την εξημέρωσή τους στην Ασία. Ωστόσο, νεότερη έρευνα αναφέρει ότι οι σκύλοι της Ευρώπης και της Β. Αμερικής πιθανότατα υπήρχαν τουλάχιστον ταυτόχρονα με εκείνους της Ασίας (Harmon, 2009). Χρονολογικά, ο Boyko (2009) του Πανεπιστημίου του Cornell που διεξήγαγε την έρευνα υποστηρίζει ότι οι σκύλοι εξημερώθηκαν μεταξύ 15.000 και 40.000 ετών πριν, και ότι τα υπάρχοντα στοιχεία δεν μας επιτρέπουν να είμαστε πιο ακριβείς. Τα παλαιότερα απολιθώματα σκύλων βρέθηκαν στην Ευρώπη και υπολογίζεται ότι είναι 15.000 ετών, ενώ τα αντίστοιχα της Ασίας είναι έως 13.000 ετών (Thalmann, 2013). Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι οι σκύλοι είχαν ήδη εξημερωθεί κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης της αγροτικής παραγωγής, καθώς αυτή ξεκίνησε τουλάχιστον 1.000 χρόνια αργότερα (Yong, 2013a). Η πιο επίκαιρη έρευνα για την καταγωγή και εξημέρωση των σκύλων έγινε το 2017· σε αυτή συμμετείχε μια διεθνής ομάδα επιστημόνων, η οποία ανέλυσε το DNA των απολιθωμάτων 2 σκύλων που βρέθηκαν στη σημερινή Γερμανία και χρονολογούνται στα 5.000 και 7.000 χρόνια πριν αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα της έρευνας, η οποία χρησιμοποίησε προηγμένους τρόπους ανάλυσης των γονιδίων, δείχνουν ότι οι αρχαίοι σκύλοι έχουν πολλές ομοιότητες με τους σημερινούς Ευρωπαίους σκύλους και με την πλειοψηφία των κατοικίδιων φυλών (Science Daily, 2017). Σύμφωνα με τα στοιχεία, το νεότερο απολίθωμα (αυτό των 5.000 ετών), αποτελεί μίγμα Ευρωπαίου και Ασιάτη σκύλου. Οι ερευνητές εικάζουν ότι αυτό οφείλεται στη μετανάστευση των Ασιατιών στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού, όπου έφερναν και τους σκύλους τους (Botigue, 2017). Η έρευνα καταλήγει ότι ο σκύλος προέρχεται από τον γκρίζο λύκο και τοποθετεί την καταγωγή του γεωγραφικά στην Ευρώπη και την εξημέρωση χρονολογικά στην περιόδο μεταξύ 20.000 και 40.000 ετών πριν. Μελέτη του 2019 εξέτασε το βαθμό στον οποίο οι σκύλοι και οι γκρίζοι λύκοι συνεργάζονται με ανθρώπους και διαπίστωσε ότι τα δύο στενά συγγενικά ζώα παρουσιάζουν σημαντικά διαφορετικές μορφές συμπεριφοράς. Στη συνεργασία τους με τους ανθρώπους, οι σκύλοι ακολουθούν τη συμπεριφορά των ανθρώπων ενώ οι λύκοι οδηγούν την αλληλεπίδραση όντας πιο ανεξάρτητοι. Ενώ οι λύκοι τείνουν να παίρνουν την πρωτοβουλία σε επίπεδο συμπεριφοράς, οι σκύλοι είναι πιο πιθανό να περιμένουν και να δουν τι κάνει ο άνθρωπος ώστε να ακολουθήσουν αυτή τη συμπεριφορά. Βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας, κατά την εξημέρωση οι σκύλοι επιλέχθηκαν για αναπαραγωγή λόγω των υψηλότερων υποτακτικών τους τάσεων. Αυτό βοήθησε να ελαχιστοποιηθούν οι συγκρούσεις για πόρους και να εξασφαλιστεί η ασφαλής συνύπαρξη και συνεργασία στην οποία οι άνθρωποι ηγούνται και οι σκύλοι ακολουθούν. Η ηπιότερη, φιλικότερη και πιο κοινωνική φύση και συμπεριφορά των σκύλων σε σχέση με τους λύκους αποδεικνύεται πλέον και γονιδιακά· οι ομοιότητες στο DNA τους δεν συνεπάγονται αντίστοιχες ομοιότητες στη συμπεριφορά, επομένως, οι μέθοδοι εκπαίδευσης με επιβολή και κυριαρχία είναι ακατάλληλες. Όπως υποστηρίζει ο Bradshaw (αναφέρεται στην Kellaway, 2011), οι σκύλοι δεν προσπαθούν να ελέγξουν τους ανθρώπους, αλλά να διαχειριστούν τις δικές τους ζωές, όπως κάνουμε κι εμείς. Οι σκύλοι ανταποκρίνονται θαυμάσια στην ήπια και θετική αντιμετώπιση από τους κηδεμόνες και τους εκπαιδευτές τους, και μόνο τότε η σχέση ανθρώπου – σκύλου είναι δυνατό να προσφέρει τα μέγιστα οφέλη και στις δύο πλευρές. Πηγές Axelsson, E. et al., (2013) The Genomic Signature of Dog Domestication Reveals Adaptation to a Starch-Rich Diet. Nature (23 Jan). Botigue, L.R. κ.ά., (2016) Ancient European Dog Genomes Reveal Continuity Since the Early Neolithic. Nature Communications, 18 Jul, 8. Boyko, A.R., (2009) Complex Population Structure in African Village Dogs and its Implications for Inferring Dog Domestication History. Proceedings of the National Academy of Sciences, 18 Aug, Vol. 106, No 33, pp. 13903 – 13908. Harmon, K., (2009) The Origin of Dogs. Scientific American (Aug 20). Ηλεκτρονική πρόσβαση στις 7/8/2017. Kellaway, K. (2011) Why Dog Trainers Have to Change their Ways. The Guardian (Jul 17). Lindblad-Toh, K., (2005) Genome Sequence, Comparative Analysis and Haplotype Structure of the Domestic Dog. Nature, Vol. 438; 8 (Devember). Science Daily, (2017) Origin of Modern Dog Has a Single Geographic Origin, Study Reveals (18 July). Range F., Marshall-Pescini S., Kratz C. and Virányi Z (2019) “Wolves Lead and Dogs Follow, but they Both
Τα Οφέλη της Κηδεμονίας Σκύλου
Τα οφέλη της κηδεμονίας σκύλου, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το τετράποδο, είναι περισσότερα και σημαντικότερα από όσα ίσως γνωρίζουμε. Τελευταία Αναθεώρηση: 19/03/2022 Όσοι έχουμε την τύχη να έχουμε σκύλους γνωρίζουμε ότι μας προσφέρουν πολλά οφέλη. Στο άρθρο αυτό προσπαθούμε να συνοψίσουμε και να οργανώσουμε τα οφέλη της κηδεμονίας σκύλου, όπως τα καταγράφει η επιστήμη. Το 2015 η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Harvard δημοσίευσε έκθεση που παρουσίαζε τα αποτελέσματα ερευνών που είχαν διεξαχθεί ως τότε με αντικείμενο τα οφέλη που μας προσφέρουν οι σκύλοι. Η έκθεση, με τίτλο «Γίνε Υγιής, Πάρε έναν Σκύλο», συμπεραίνει ότι η κηδεμονία σκύλου μπορεί να έχει μετρήσιμη θετική επίδραση στη διάθεση, την επίγνωση, τη γενική ευεξία, την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος, την απώλεια βάρους, την κοινωνική αλληλεπίδραση, ακόμη και τη δυνητική διάρκεια ζωής. Σύμφωνα με την έκθεση του Harvard, οι σκύλοι δεν μας προσφέρουν μόνο ασυναγώνιστη συντροφικότητα, αλλά επιπλέον μπορούν να τονώσουν την υγεία μας. Συνοπτικά, αναφέρονται τα ακόλουθα οφέλη: Μας υπενθυμίζει να είμαστε περισσότερο δραστήριοι και να ασκούμαστε σωματικά Μας κάνει πιο κοινωνικούς και λιγότερο απομονωμένους Βελτιώνει τη ζωή των μεγαλύτερων ηλικιακά ανθρώπων Μειώνει την πίεση του αίματος και τους καρδιακούς παλμούς Μας βοηθά να είμαστε πιο ήρεμοι, με μεγαλύτερη επίγνωση, και περισσότερο παρόντες στη ζωή μας Η βελτίωση της ανθρώπινης υγείας ως αποτέλεσμα της κατοχής σκύλου έχει καταγραφεί σε πάρα πολλές έρευνες ανά τον κόσμο. Στη Νορβηγία οι περισσότεροι κηδεμόνες σκύλων είναι δεμένοι με τα τετράποδά τους, γεγονός που τους οδηγεί σε περισσότερη καθημερινή άσκηση και σε καλύτερη αντιλαμβανόμενη φυσική και νοητική υγεία. Στις ΗΠΑ, έρευνα απέδειξε ότι οι κηδεμόνες σκύλων συχνά: Βιώνουν μεγαλύτερη ευεξία, π.χ. υψηλότερη αυτοεκτίμηση, περισσότερη ευτυχία, λιγότερη κατάθλιψη και μοναξιά, Έχουν πιο υγιή χαρακτηριστικά προσωπικότητας, όπως μεγαλύτερη συναίσθηση και επίγνωση, και Επιδεικνύουν λιγότερο αρνητισμό στις σχέσεις τους, π.χ. λιγότερες φοβίες και προκαταλήψεις. Σε άλλη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε βρέφη ηλικίας έως ενός έτους, διαπιστώθηκε ότι η ύπαρξη σκύλου στο σπίτι μειώνει τις πιθανότητες ανάπτυξης αλλεργιών μέχρι 33% και μπορεί να βελτιώσει το ανοσοποιητικό σύστημα. Επιπλέον, η συναναστροφή των παιδιών με κατοικίδια ζώα (σκύλο, γάτα, κουνέλι, χάμστερ κ.ά.) μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να καλλιεργήσουν τις δεξιότητες εκείνες που οδηγούν σε υψηλότερη συναισθηματική νοημοσύνη (Emotional Intelligence – EQ). Συναισθηματική νοημοσύνη ορίζεται ως «η ικανότητα να αναγνωρίζει κανείς τα δικά του συναισθήματα και αυτά των άλλων, και να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά τα συναισθήματά του και τις διαπροσωπικές του σχέσεις». Η υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη ενισχύει την επαγγελματική επιτυχία, την επιχειρηματικότητα, τις ηγετικές ικανότητες, την υγεία, την ικανοποίηση από τις σχέσεις, το χιούμορ και την ευτυχία. Σύμφωνα με το Talent Smart, το 90% των ατόμων που έχουν υψηλές επιδόσεις στο χώρο εργασίας έχει υψηλό EQ, ενώ το 80% όσων έχουν χαμηλές επιδόσεις έχει χαμηλό EQ. Σε αντίθεση με τη γνωστική νοημοσύνη (IQ), η οποία είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει, η συναισθηματική νοημοσύνη μπορεί να αυξηθεί μέσω συνειδητής εξάσκησης και εκπαίδευσης. Η Ιατρική Σχολή του Harvard υποστηρίζει ότι ένα από τα σημαντικότερα οφέλη της αλληλεπίδρασης με σκύλο είναι η επίγνωση, δηλαδή η σκόπιμη εστίαση της προσοχής μας στην παρούσα στιγμή. Η επίγνωση περιλαμβάνει τη διαγραφή του παρελθόντος και του μέλλοντος από το μυαλό μας, έτσι ώστε η κάθε στιγμή να βιώνεται καθώς ξεδιπλώνεται. Σύμφωνα με την έκθεση, η επίγνωση μας βοηθά να εκτιμούμε περισσότερο τις μικρές καθημερινές εμπειρίες. Το κορυφαίο Πανεπιστήμιο μας προτείνει να αφήσουμε το τετράποδο να μας διδάξει τον τρόπο: «Δεν έχουμε παρά να προσέξουμε πόσο χαρούμενα παρών είναι ο σκύλος όταν περπατάει έξω στον κόσμο· με το κεφάλι ψηλά, την ουρά να κουνιέται, και σε συνεχή εγρήγορση, είναι ανοιχτός σε κάθε νέα εικόνα, μυρωδιά, ήχο, άνθρωπο, ή ζώο». Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Dr Bradshaw του Πανεπιστημίου του Bristol γράφει σχετικά: «Αλλά η επικοινωνία υποτίθεται ότι είναι μια αμφίδρομη διαδικασία, και μια από τις πιο πλούσιες εμπειρίες της κατοχής σκύλου είναι η ανακάλυψη ότι σε εκπαιδεύει κι εκείνος. Ίσως να νομίζετε ότι (η κατοχή σκύλου) περιλαμβάνει μόνο ρίψη ξύλων και δυναμωτικές βόλτες, αλλά πολύ γρήγορα θα διαπιστώσετε ότι αυτό που λαμβάνετε είναι μια εκπαίδευση σε έναν εντελώς καινούριο αισθητήριο κόσμο, σε μια ζωή που δεν κυριαρχείται από το μυαλό, και στην τυπική κατάπληξη του τι συμβαίνει ακριβώς τώρα». Η εκτενέστερη έρευνα με αντικείμενο τα οφέλη της συντροφιάς με σκύλο δημοσιεύθηκε το 2017 και συμπεριέλαβε ένα τεράστιο δείγμα 3,4 εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία εξέτασαν τα εθνικά μητρώα ανδρών και γυναικών ηλικίας από 40 έως 80 ετών που δεν είχαν ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η έρευνα ξεκίνησε το 2001 με παρακολούθηση των ιατρικών αρχείων του δείγματος – καθώς και αν ήταν κηδεμόνες σκύλων – και διήρκεσε περίπου 12 χρόνια. Διαπιστώθηκε ότι οι κηδεμόνες σκύλων είχαν χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων από όσους δεν είχαν σκύλο, καθώς και χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου από άλλες αιτίες. Αυτό ίσχυε ανεξάρτητα από παράγοντες όπως το κάπνισμα, ο δείκτης μάζας σώματος και η κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Η προστατευτική επίδραση της συντροφιάς με σκύλο ήταν ιδιαίτερα εμφανής στους ανθρώπους που ζούσαν μόνοι τους, οι οποίοι γενικά διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από αυτούς που ζουν με άλλους ανθρώπους. Οι άνθρωποι που ζούσαν μόνοι τους με σκύλο είχαν 33% μικρότερο κίνδυνο θανάτου και 11% μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων σε σχέση με όσους ζούσαν μόνοι τους χωρίς σκύλο. Σε έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2022, Ιάπωνες επιστήμονες ανέλυσαν τη σχέση μεταξύ της κατοχής κατοικίδιων ζώων και της υγείας σε 11.233 ενήλικες ηλικίας 65 ετών και άνω. Οι κάτοχοι σκύλων είχαν τις μισές πιθανότητες να αναπτύξουν κινητικά προβλήματα ή κακή γνωστική λειτουργία, σε σύγκριση με άτομα χωρίς σκύλο. Οι ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Μελετών της Τσουκούμπα πιστεύουν ότι ακόμη και η προηγούμενη κατοχή σκύλου μπορεί να μειώσει τους παραπάνω κινδύνους. Ωστόσο, στη μελέτη δεν εντοπίστηκαν παρόμοια οφέλη για την υγεία όσων έχουν γάτες. Τα οφέλη της κηδεμονίας σκύλου για τον άνθρωπο είναι πολλά και σημαντικά· μας υποκινεί να είμαστε πιο δραστήριοι και να ασκούμαστε σωματικά, μας κάνει περισσότερο εύθυμους, πιο ευσυνείδητους, αυξάνει την κοινωνικότητά μας, ενισχύει την υπευθυνότητα και τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών, μας προσφέρει ασφάλεια και καθαρή αγάπη, επιβραδύνει τη γήρανση. Ο σκύλος μας προτρέπει να είμαστε περισσότερο ευγνώμονες και
Υπεύθυνη Κηδεμονία Σκύλου
Υπεύθυνη κηδεμονία σκύλου είναι εκείνη που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη συνολική ευεξία του τετράποδου. Τελευταία Αναθεώρηση: 28/01/2018 Παρά τα πολλά και σημαντικά οφέλη που προσφέρει η συνύπαρξη ανθρώπου – σκύλου και στις δύο πλευρές, η κηδεμονία σκύλου συνεπάγεται κάποιες υπευθυνότητες – πέρα από συγκεκριμένες νομικές υποχρεώσεις. Ο Dunbar (2001) αναφέρει σχετικά ότι οι περισσότεροι εν δυνάμει κηδεμόνες σκύλων έχουν άγνοια των προβλημάτων που θα συναντήσουν και δυστυχώς δεν γνωρίζουν πώς να τα αποτρέψουν ή να τα επιλύσουν. Οι κύριες υπευθυνότητες που αναλαμβάνουμε αποκτώντας σκύλο είναι οι παρακάτω: Μακροχρόνια Δέσμευση Ανάλογα με τη φυλή του, ο σκύλος θα μας συντροφεύει πιστά για 7 έως περισσότερα από 16 χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι όταν αρρωστήσει είναι ευθύνη μας να τον κάνουμε καλά. Σημαίνει επίσης ότι όταν πάμε διακοπές θα πρέπει να βρούμε κατάλυμα που δέχεται κατοικίδια (ευτυχώς, ο σχετικός κατάλογος μεγαλώνει), ή να του εξασφαλίσουμε κατάλληλη φροντίδα σε περίπτωση που επιλέξουμε να τον αφήσουμε πίσω. Εκτός από συναισθηματική, η δέσμευση που αναλαμβάνουμε είναι και οικονομική: είναι καλό να γνωρίζουμε ότι ένας μεγαλόσωμος σκύλος είναι πιθανό να έχει 10πλάσια έξοδα για διατροφή, αξεσουάρ, παιχνίδια, αντιπαρασιτική προστασία, κ.ά. σε σχέση με έναν μικρόσωμο. Αφιέρωση Χρόνου Ο σκύλος έχει συγκεκριμένες ανάγκες, όπως είναι οι καθημερινές βόλτες, το τακτικό παιχνίδι, η εκπαίδευση, η κατάλληλη διατροφή και οι συχνές νοητικές και αθλητικές δραστηριότητες. Οι συχνές βόλτες με το σκύλο είναι εξαιρετικά σημαντική υπευθυνότητα για κάθε κηδεμόνα. Πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Bristol που πραγματοποιήθηκε σε 4.000 κηδεμόνες σκύλων έδειξε ότι οι σκύλοι που δεν έπαιζαν αρκετά είχαν προβλήματα συμπεριφοράς όπως ανησυχία, επιθετικότητα, κλαψούρισμα και ανυπακοή (Gabbard, 2014). Ο Βρετανικός Κυνολογικός Όμιλος προτείνει ότι οι μεγαλόσωμες φυλές όπως τα λαμπραντόρ και οι γερμανικοί ποιμενικοί χρειάζονται τουλάχιστον 2 ώρες καθημερινής άσκησης και δραστηριοτήτων. Αν και οι καιρικές συνθήκες δεν θα είναι πάντα ιδανικές, οι καθημερινές βόλτες είναι ταυτόχρονα ωφέλιμες και για τον κηδεμόνα (υγεία, άσκηση, ευχαρίστηση), ενώ επιπλέον αποτελούν εξαιρετικές ευκαιρίες ανάπτυξης της σχέσης κηδεμόνα – σκύλου και χτισίματος εμπιστοσύνης. Τι Είδους Σκύλος μου Ταιριάζει; Ενώ είναι σημαντικό να μας αρέσει ο σκύλος μας αισθητικά, η απόφαση απόκτησης μικρόσωμου, μεσαίου μεγέθους ή μεγαλόσωμου σκύλου είναι καλό να στηρίζεται και σε αντικειμενικά κριτήρια, όπως είναι οι οικονομικές συνέπειες της κάθε επιλογής, αλλά και ο τρόπος ζωής μας. Ο Αμερικανικός Κυνολογικός Όμιλος υποστηρίζει ότι είναι λάθος να επιλέξουμε έναν μεγαλόσωμο αθλητικό σκύλο αν δεν έχουμε τη δυνατότητα και την πρόθεση να ανταποκριθούμε στις αυξημένες ανάγκες του για καθημερινή άσκηση. Σχετικά με τις φυλές, αξίζει να σημειωθεί ότι ενδεχομένως αυτές να μη διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους όσο νομίζουμε. Περισσότερα για τις φυλές των σκύλων εδώ και εδώ. Αγάπη, Σεβασμός, Φροντίδα Από τη στιγμή που παίρνουμε την απόφαση να γίνουμε κηδεμόνες ενός σκύλου, του φερόμαστε με αγάπη και με σεβασμό στη διαφορετική φύση του. Φροντίζουμε για την κατάλληλη διατροφή του, του παρέχουμε διαρκή πρόσβαση σε καθαρό νερό, τον πηγαίνουμε βόλτα οπωσδήποτε δύο φορές την ημέρα, και του προσφέρουμε τακτική κτηνιατρική περίθαλψη που περιλαμβάνει εμβόλια, αντιπαρασιτική προστασία και πιθανές θεραπείες. Το καλοκαίρι τον προστατεύουμε από την απευθείας έκθεση στον ήλιο και δεν τον αφήνουμε στο αυτοκίνητο, ούτε με ανοιχτά παράθυρα υπό σκιά. Το καθημερινό βούρτσισμα αποτελεί καλή πρακτική που θα συμβάλλει και στη διατήρηση της καθαριότητας του σπιτιού. Υπομονή, Επιμονή, Ηρεμία Οι πρώτοι μήνες συμβίωσης με το κουτάβι είναι οι πιο απαιτητικοί. Θα ήταν δίκαιο να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας τη διαφορετική φύση του σκύλου, το νεαρό της ηλικίας του, και το γεγονός ότι βρέθηκε ξαφνικά σε νέο περιβάλλον και με νέα παρέα. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε ότι το κουτάβι θα κάνει ό,τι μπορεί για να αφομοιώσει γρήγορα όλα όσα προσπαθούμε να του μάθουμε. Ο τρόπος μας θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο υπομονή-επιμονή-ηρεμία στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Τουλάχιστον κατά τον πρώτο 1,5 χρόνο, όταν μένει μόνος στο σπίτι είναι καλό να μην έχει πρόσβαση σε αντικείμενα που μπορεί να δαγκώσει, εκτός από την τροφή και τα παιχνίδια του. Υπομονή, επιμονή και ηρεμία πρέπει να επιδείξουμε και στην εκπαίδευση τουαλέτας, στο τράβηγμα του λουριού στις βόλτες, αλλά και στη φυσική ανάγκη του σκύλου να μυρίζει παρατεταμένα κάποια δέντρα ή το γρασίδι· η όσφρηση είναι η σημαντικότερη αίσθηση των σκύλων. Κοινωνικοποίηση Είναι πολύ σημαντικό για το σκύλο να μάθει από νωρίς να συνυπάρχει με άλλους σκύλους, αλλά και με ανθρώπους. Προοδευτικά τον φέρνουμε σε επαφή με διαφορετικά περιβάλλοντα ώστε να μπορεί να λειτουργεί απροβλημάτιστα σε ποικιλία καθημερινών συνθηκών, όπως είναι η κίνηση και ο θόρυβος των δρόμων, τα πάρκα κλπ. Στο σπίτι θέτουμε από νωρίς τα αποδεκτά πλαίσια συμπεριφοράς, όπως το αν θα επτρέπεται να ανεβαίνει στον καναπέ, πού θα κοιμάται, πού θα τρώει, κλπ. Οφείλουμε να αναλογιστούμε το γεγονός ότι ζητάμε από το σκύλο μας να μάθει πάρα πολλά πράγματα σε ιδιαίτερα σύντομο χρονικό διάστημα. Με δεδομένο ότι ο πρώτος χρόνος ζωής των σκύλων αντιστοιχεί σε 12 ως 20 «συμπιεσμένα» ανθρώπινα χρόνια, οι σκύλοι καλούνται να προσαρμοστούν στον τρόπο ζωής μας και να ενηληκιωθούν μέσα στους πρώτους μήνες της ζωής τους. Καθαριότητα Πέρα από νομική υποχρέωση, το μάζεμα των περιττωμάτων του σκύλου μας αποτελεί και ηθική υπευθυνότητα. Αν έχουμε αρσενικό σκύλο, δεν τον αφήνουμε να λερώνει τοίχους πολυκατοικιών, καταστήματα, κάδους, κολώνες ή αυτοκίνητα. Στις βόλτες χρησιμοποιούμε λουρί, ο σκύλος μας περπατά από την πλευρά του πεζοδρομίου που βρίσκονται τα δέντρα, και έχουμε συχνά την προσοχή μας στραμμένη σε αυτόν. Πολλοί ειδικοί προτείνουν λούσιμο μία φορά το μήνα κατά τους χειμερινούς μήνες, και δύο φορές το μήνα το καλοκαίρι. Εκπαίδευση Ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο και την εμπειρία μας, αλλά και την ηλικία του σκύλου όταν αποκτήθηκε, αν ήταν αδέσποτος, τη μεταχείριση από τυχόν προηγούμενο κηδεμόνα, το μέγεθος, τον χαρακτήρα του, κλπ. είναι πιθανό να χρειάζεται εκπαίδευση από ειδικούς. Καθώς είμαστε υπεύθυνοι για όποιο λάθος κάνει, και όντας απολύτως φυσικό να κάνει αρκετά λάθη ως κουτάβι, είναι σημαντικό να ασχοληθούμε με την εκπαίδευσή του από την αρχή συστηματικά, και με σωστή νοοτροπία. Εφόσον γίνει από εμάς, η εκπαίδευση θα πρέπει να είναι συνεπής και όσο το δυνατό πιο ομοιόμορφη μεταξύ των μελών του νοικοκυριού. Στα Πάρκα Σκύλων Ενώ η κοινωνικοποίηση του σκύλου είναι σημαντική, είναι χρήσιμο να αναφερθεί ότι στα πάρκα σκύλων
Η Ηλικία του Σκύλου σε Ανθρώπινα Χρόνια
Η επικρατούσα άποψη ότι η ηλικία του σκύλου σε ανθρώπινα χρόνια υπολογίζεται βάσει της αναλογίας 7 προς 1 είναι ανακριβής. Τελευταία Αναθεώρηση: 24/10/2023 Ο Lebeau, το 1953, ήταν ο πρώτος που διαπίστωσε πως η σχέση μεταξύ των ανθρώπινων ετών με τα χρόνια του σκύλου δεν μπορεί να είναι σταθερή στο χρόνο και, επομένως, ο υπολογισμός της ηλικίας του σκύλου σε ανθρώπινα χρόνια δεν είναι σωστό να βασίζεται σε έναν απλό πολλαπλασιασμό με το 7. Αν ίσχυε η αναλογία του 7 προς 1, τότε πολλοί άνθρωποι θα μπορούσαν να αναπαράγουν στην ηλικία των 7 ετών και να ζήσουν 150 χρόνια. Μελετώντας τη διάρκεια ζωής των ανθρώπων και των σκύλων, καθώς επίσης και συγκεκριμένους «σταθμούς» στις ζωές τους όπως είναι η εφηβεία, η ενηλικίωση και τα γηρατειά, ο Lebeau επινόησε ένα πιο ακριβές σύστημα υπολογισμού της αντιστοιχίας. Σύμφωνα με αυτό, το πρώτο έτος ζωής των σκύλων ισούται με 15 ανθρώπινα, το δεύτερο αντιστοιχεί σε 9, ενώ κάθε επόμενο έτος σκύλου αντιστοιχεί σε περίπου 4 χρόνια ανθρώπου. Ο κανόνας αυτός παρέμεινε αποδεκτός από τους ερευνητές και τους κτηνιάτρους επί σχεδόν 50 χρόνια. Το 1997 μια ομάδα κτηνιάτρων με επικεφαλής τον Patronek παρατήρησε ότι ο Lebeau δεν είχε λάβει υπόψη του παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη διάρκεια ζωής των σκύλων αλλά και το ρυθμό της γήρανσής τους, όπως είναι η φυλή, το μέγεθος και τα κιλά. Αν και δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο γιατί οι μεγαλόσωμοι σκύλοι ζουν λιγότερο από τους μικρόσωμους, η αντίστροφη σχέση μεταξύ μεγέθους και διάρκειας ζωής των σκύλων έχει αποδειχθεί επαρκώς από πολλές έρευνες. Σε μία από αυτές, η Cornelia Kraus – εξελικτική βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Göttingen – και η ομάδα της κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κάθε επιπλέον 2 κιλά σωματικού βάρους μείωνε το προσδόκιμο ζωής ενός σκύλου κατά περίπου έναν μήνα. Χρονολογική Ηλικία Σκύλου (Χρόνια) Βάρος Σκύλου (kg) Έως 10 10 – 25 25 – 50 50 και άνω 1 15 15 15 12 2 24 24 24 22 3 28 28 28 31 4 32 32 32 38 5 36 36 36 45 6 40 42 45 49 7 44 47 50 56 8 48 51 55 64 9 52 56 61 71 10 56 60 66 79 11 60 65 72 86 12 64 69 77 93 13 68 74 82 100 14 72 78 88 107 15 76 83 93 114 16 80 87 99 212 Πίνακας 1: Πίνακας Αντιστοιχίας της Ηλικίας των Σκύλων σε Ανθρώπινα Χρόνια. Πηγή: American Kennel Club Τα Στάδια Ζωής του Σκύλου Τον Απρίλιο του 2021 στο περιοδικό Frontiers in Veterinary Science δημοσιεύθηκε ανασκόπηση προηγούμενων μελετών όπου εξετάστηκε ο αντίκτυπος της ηλικίας των σκύλων στην υγεία τους. Σύμφωνα με την υπεύθυνη της έρευνας Dr Harvey «πολλοί σκύλοι ενός έτους έχουν φτάσει στο πλήρες ύψος τους και οι περισσότεροι θα έχουν περάσει την εφηβεία ή θα πλησιάζουν στο τέλος της, επομένως σίγουρα δεν αντιστοιχούν σε ένα επτάχρονο παιδί!» Στην έρευνα έγινε προσπάθεια να προσδιοριστεί πότε ένας σκύλος είναι κουτάβι, ενήλικας, ηλικιωμένος και σε βαθιά γεράματα. Τα ευρήματα δείχνουν ότι ένας σκύλος ενός έτους είναι ένας νεαρός που μόλις τελειώνει την εφηβεία και αντιστοιχεί με έναν άνθρωπο 15 ετών. Αλλά μόλις έναν χρόνο αργότερα, σε ηλικία δύο ετών, οι σκύλοι έχουν φθάσει στην πλήρη ωριμότητα, σε αντιστοιχία με ένα άτομο 24 ετών. Οι σκύλοι θεωρείται ότι εισέρχονται στην τρίτη ηλικία γύρω στα 7 τους χρόνια, και θεωρούνται πολύ γέρικοι (αρχίζουν να έχουν προβλήματα υγείας) σε ηλικία 12 ετών και άνω. Αλλά όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα, τα στάδια ζωής των σκύλων έχουν άμεση σχέση με το σωματικό τους βάρος. Πίνακας 2: Τα Στάδια Ζωής του Σκύλου. Πηγή: PetMD Γιατί Είναι Σημαντική η Γνώση της Πραγματικής Ηλικίας του Σκύλου; Η γνώση της πραγματικής, ή «φυσιολογικής» ηλικίας του σκύλου, είναι χρήσιμη γιατί μας βοηθά να ανταποκρινόμαστε αποτελεσματικότερα στις αντίστοιχες ιδιαίτερες ανάγκες διατροφής, άσκησης και φροντίδας του. Για παράδειγμα, οι κτηνίατροι συστήνουν να γίνονται εξετάσεις γήρατος στους μικρόσωμους σκύλους στα 11 χρόνια περίπου, στους μεσαίου μεγέθους σκύλους γύρω στα 9, και στους μεγαλόσωμους περίπου στα 7 έτη. Πηγές AKC (2023) “How to Calculate Dog Years to Human Years”, American Kennel Club, 22 Sep. Fernandez, C. (2021) “Does my Dog Need Senior Dog Food?”, PetMD, 5 Jan Harvey, D. N. (2021) “How Old Is My Dog? Identification of Rational Age Groupings in Pet Dogs Based Upon Normative Age-Linked Processes”, Frontiers in Veterinary Science, 27 April. Kraus, C., Pavard, S. & Promislow D.E.L., (2013). The Size – Life Span Trade-Off Decomposed: Why Large Dogs Die Young. The American Naturalist, Vol. 181, pp. 492 – 505. Patronek, G.J. Waters, D.J. & Glickman L.T., (1997). Comparative Longevity of Pet Dogs and Humans: Implications for Gerontology Research. Journal of Gerontology: Biological Sciences, Vol. 52A(3), pp. B171 – B178. Orwig, J., (2014). No, a Dog’s Year Isn’t Equivalent to 7 Human Years, Business Insider (9 October). Than, K., (2013). Large Dogs Age Faster, Die Younger. Inside Science (8 March).
