Η επιθετικότητα των σκύλων προκαλεί προβλήματα στη δημόσια υγεία αλλά και στην ευζωία. Τι σημαίνει όμως «επιθετικότητα» και πού οφείλεται;
Όπως και οι άνθρωποι, οι σκύλοι χρησιμοποιούν την επιθετικότητα, ή την απειλή εκδήλωσής της, προκειμένου να διατηρήσουν ένα ειρηνικό περιβάλλον και να διαπραγματευτούν κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Ταυτόχρονα, είναι το πιο σύνηθες και σοβαρό πρόβλημα συμπεριφοράς των σκύλων, και αποτελεί για τους κηδεμόνες τον κύριο λόγο αναζήτησης βοήθειας από ειδικούς. Οι απόψεις που επικρατούν σήμερα για την επιθετικότητα κάθε φυλής σκύλων προέρχονται από στατιστικά στοιχεία δαγκωμάτων, περιστατικά κλινικής συμπεριφοράς και γνώμες ειδικών.
Ωστόσο, λόγω του δυσανάλογου κινδύνου τραυματισμού που μπορούν να προκαλέσουν οι μεγαλύτερες και πιο ισχυρές φυλές, αλλά και της ύπαρξης στερεότυπων που συνοδεύουν την κάθε φυλή, οι πληροφορίες που βασίζονται στις παραπάνω πηγές μπορεί να είναι παραπλανητικές.
Για παράδειγμα, όταν σε ένα νοσοκομείο καταγράφεται ότι ένας σκύλος που δάγκωσε κάποιον είναι ράτσας Πίτμπουλ, η πληροφορία αυτή βασίζεται στην απλή δήλωση του θύματος, των κηδεμόνων του, ή κάποιου μάρτυρα. Δεν γίνεται ποτέ εξέταση DNA.
Από την άλλη πλευρά, η επιθετικότητα του σκύλου είναι πολύ δύσκολο να οριστεί. Ένας από τους ορισμούς αναφέρει ότι η επιθετικότητα αφορά τη «φωνητική ή φυσική συμπεριφορά, η οποία είναι απειλητική ή περιλαμβάνει την πρόκληση ζημιάς σε κάποιον ή κάτι».
Επομένως, η επιθετικότητα περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορών όπου συγκαταλέγονται, πέρα και πριν από την εκδήλωση της επίθεσης, η στάση του σώματος και οι εκφράσεις του προσώπου των σκύλων. Η αλληλουχία των συμπεριφορών αυτών, οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εκφράστηκαν, η συχνότητα και η έντασή τους έχουν εξαιρετικά μεγάλη σημασία προκειμένου να εξακριβωθεί αν ένας σκύλος είναι επιθετικός.
Σε μελέτη του 2008 διαπιστώθηκε ότι ορισμένες φυλές όπως οι Τσιουάουα και Ντάσχουντ σημείωσαν υψηλότερη του μέσου όρου επιθετικότητα, τόσο σε ανθρώπους, όσο και σε σκύλους. Άλλες φυλές, όπως οι Ακίτα και Πιτ Μπουλ Τεριέ εξέφρασαν υψηλή επιθετικότητα μόνο σε σκύλους.
Οι φυλές με το μεγαλύτερο ποσοστό σκύλων που εκδήλωσαν σοβαρή επιθετικότητα (δαγκώματα ή προσπάθειες δαγκώματος) προς ανθρώπους συμπεριέλαβαν τις Ντάσχουντ, Τσιουάουα και Τζακ Ράσελ (προς ξένους και κηδεμόνες), ενώ οι Αμερικανοί Κόκερ Σπανιέλ και Μπιγκλ εξέφρασαν περισσότερη επιθετικότητα προς τον κηδεμόνα τους.
Περισσότεροι από το 20% των Ακίτα, Τζακ Ράσελ και Πιτ Μπουλ Τεριέ αναφέρθηκαν ότι επέδειξαν σοβαρή επιθετικότητα σε άγνωστους σκύλους. Οι φυλές Γκόλντεν Ριτρίβερ και Λαμπραντόρ Ριτρίβερ ήταν οι λιγότερο επιθετικές τόσο προς ανθρώπους όσο και σε άλλους σκύλους.
Σε άλλη έρευνα, ένα τυχαίο δείγμα ανθρώπων ρωτήθηκε πόσο επιθετικοί ήταν οι σκύλοι τους σε διάφορες καταστάσεις – προς ενήλικες ξένους ή οικείους, σε παιδιά ξένα ή οικεία, και προς άλλους σκύλους που ήταν ξένοι, οικείοι, μεγαλύτεροι ή μικρότεροι. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, από τις 35 πιο συνηθισμένες φυλές, οι Τσιουάουα αναφέρθηκαν ως οι πιο επιθετικοί, ειδικά προς μεγαλύτερους άγνωστους σκύλους.
Το αμερικανικό Πιτ Μπουλ Τεριέ – μια φυλή που θεωρείται συχνά ως εξαιρετικά επιθετική – κατατάσσεται σταθερά ως ένας από τους λιγότερο επιθετικούς σκύλους, με εξαίρεση τη συμπεριφορά τους σε άγνωστους σκύλους.
Σε έρευνα του 2014 διαπιστώθηκε ότι συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του κηδεμόνα σχετίζονται περισσότερα με την επιθετικότητα ενός σκύλου απ’ ό,τι η φυλή του. Για παράδειγμα, οι σκύλοι με κηδεμόνες κάτω των 25 ετών ήταν σχεδόν δύο φορές πιο πιθανό να είναι επιθετικοί από τους σκύλους που είχαν κηδεμόνες άνω των 40 ετών.
Επίσης, οι σκύλοι που εκπαιδεύτηκαν με τιμωρία και αρνητική ενίσχυση είχαν διπλάσιες πιθανότητες να είναι επιθετικοί απέναντι στους ξένους και τριπλάσιες πιθανότητες να επιτεθούν σε μέλη της οικογένειας.
Ο Αμερικανικός Σύλλογος Δοκιμών Ιδιοσυγκρασίας (ATTS) εξέτασε έναν μεγάλο αριθμό σκύλων προσομοιάζοντας μια βόλτα στη γειτονιά, όπου οι σκύλοι εκτέθηκαν σε ουδέτερες, φιλικές και απειλητικές συνθήκες.
Τα αποτελέσματα που αποτυπώνονται στον πίνακα που ακολουθεί δείχνουν το ποσοστό των σκύλων που πέρασαν το τεστ με επιτυχία, δηλαδή εκείνους που δεν εκδήλωσαν απρόκλητη επιθετικότητα, ανεξέλεγκτο πανικό, ή ισχυρή αποφυγή:
| Φυλή | Αριθμός Σκύλων που Εξετάστηκαν | Αριθμός Σκύλων που Πέρασαν το Τεστ | Αριθμός Σκύλων που Απέτυχαν | Ποσοστό επιτυχίας | |
| 1 | Ντάσχουντ | 48 | 33 | 15 | 68.8% |
| 2 | Τσιουάουα | 46 | 32 | 14 | 69.6% |
| 3 | Τσόου Τσόου | 99 | 71 | 28 | 71.7% |
| 4 | Ντόμπερμαν | 1,733 | 1,371 | 359 | 79.1% |
| 5 | Δαλματίας | 358 | 291 | 59 | 81.3% |
| 6 | Ροτβάιλερ | 5,866 | 4,954 | 915 | 84.5% |
| 7 | Γερμανικός Ποιμενικός | 3,318 | 2,827 | 494 | 85.2% |
| 8 | Τζακ Ράσελ | 68 | 58 | 10 | 85.3% |
| 9 | Πιτ Μπουλ Τεριέ/ Στάφορντσαιρ Τεριέ | 913/716 | 798/610 | 115/106 | 87.4%/85,2% |
| 10 | Χάσκι | 304 | 264 | 40 | 86.8% |
Δεδομένου ότι ο αριθμός των σκύλων που εξετάστηκαν διαφέρει πολύ ανά φυλή (5.866 Ροτβάιλερ, αλλά μόνο 46 Τσιουάουα), τα στοιχεία που παρουσιάζονται στον παραπάνω πίνακα δεν είναι δυνατό να είναι αντιπροσωπευτικά της κάθε φυλής.
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, κάποιες ορμόνες φαίνεται επίσης να παίζουν ρόλο στην επιθετικότητα. Συγκεκριμένα, η ωκυτοκίνη και η βασοπρεσίνη βρέθηκε ότι επηρεάζουν την κοινωνική συμπεριφορά και την επιθετικότητα των σκύλων.
Οι σκύλοι – βοηθοί, που εκτρέφονται για τη χαλαρή τους ιδιοσυγκρασία, είχαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ωκυτοκίνης στο αίμα τους από το μέσο όρο. Από την άλλη πλευρά, οι σκύλοι που ήταν πιο επιθετικοί απέναντι σε άλλους σκύλους είχαν περισσότερη βασοπρεσίνη.
Η επιθετικότητα είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και εξαρτάται τόσο από την εκάστοτε κατάσταση όσο και από την ιστορία του ανθρώπου και του σκύλου. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι κάθε δάγκωμα δεν αποτελεί απαραίτητα επίδειξη επιθετικότητας από την πλευρά του σκύλου. Για παράδειγμα, ένας σκύλος που δεν θέλει ξένους στην αυλή του δεν είναι απαραίτητα επιθετικός.
Οι σκύλοι αντανακλούν το οικογενειακό περιβάλλον όπου μεγαλώνουν και την ποιότητα της εκπαίδευσης που λαμβάνουν. Γενικότερα, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι – ανεξάρτητα από τη φυλή – η συνεπής εκπαίδευση του σκύλου είναι απαραίτητη.
Πηγές
- ASPCA, “Common Dog Behavior Issues:Aggression”.
- Brown, S. (2018) “10 Most AggressiveDog Breeds: Temperament Ratings and Information”, PetHelpful (Jan 10)
- Duffy, D.L., Hsu, Y. & Serpell, J.A. (2008) “Breed Differences in Canine Aggression”, Applied Animal Behavior Science (Dec 1), 114 (3-4), pp. 441-460
- Eveleth, R. (2014) “Owners, NotBreeds, Predict Whether Dogs Will Be Aggressive”, Smithsonian (Mar 4).
- Frank, D. (2013) “Aggressive Dogs:What Questions Do We Need to Ask?”, Canadian Veterinary Journal, (Jun), 54 (6),pp. 554 – 556
- Hare, B. & Woods, V. (2016) “Pit Bulls Are Chiller Than Chihuahuas” , The Atlantic (Sep 19).
- NC State University (2017) “The Role of Hormones in Aggressive Dogs” (Oct 23).
