Πώς πρέπει να μιλάμε στους σκύλους και ποια είναι η σημασία των χειρονομιών προκειμένου να μας καταλαβαίνουν καλύτερα;

Οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι οι σκύλοι μπορούν πραγματικά να κατανοήσουν την ανθρώπινη επικοινωνία, και ότι όταν μιλάμε στους σκύλους είναι σημαντικό να χρησιμοποιούμε ταυτόχρονα και χειρονομίες για να γίνουμε αντιληπτοί.

Όταν μιλάμε στους σκύλους χρησιμοποιούμε αυτό που ονομάζεται “ομιλία σκύλου”, δηλαδή αλλάζουμε τη δομή των προτάσεών μας, τις συντομεύουμε, τις απλοποιούμε, και έχουμε την τάση να μιλάμε με φωνή υψηλότερης συχνότητας. Το ίδιο κάνουμε επίσης όταν δεν είμαστε σίγουροι ότι γινόμαστε κατανοητοί ή όταν μιλάμε σε μικρά βρέφη.

Παλαιότερες μελέτες, όπως αυτή που έγινε από ερευνητές του Πανεπιστημίου της Λυών το 2017, είχαν δείξει ότι όταν μιλάμε στα κουτάβια χρησιμοποιούμε φωνή ακόμη υψηλότερης συχνότητας· αυτή η τακτική βοηθά τα ζώα να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή και τα κάνει να ανταποκρίνονται και να παρακολουθούν περισσότερο τους κηδεμόνες τους απ’ ό, τι η ενήλικη ομιλία. Στη συγκεκριμένη έρευνα, όπου χρησιμοποιήθηκαν ηχογραφημένες φωνές, είχε διαπιστωθεί ότι δεν ισχύει το ίδιο με τους ενήλικους σκύλους.

Ωστόσο, νεότερη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του York το 2018, όπου οι άνθρωποι και οι σκύλοι ήταν στον ίδιο χώρο – και επομένως το περιβάλλον προσέφερε πιο φυσιολογική αλληλεπίδραση – διαπιστώθηκε ότι ένας συγκεκριμένος τύπος ομιλίας βελτιώνει την προσοχή και των ενήλικων σκύλων και μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να δεθούν μαζί τους.

Συγκεκριμένα, οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων σε ενήλικους σκύλους, όπου τους δόθηκε η ευκαιρία να ακούσουν ένα άτομο που χρησιμοποιούσε «ομιλία σκύλου» (με λεπτή, συναισθηματική φωνή) προφέροντας φράσεις όπως «είσαι καλός σκύλος» και «θα πάμε βόλτα;». Στη συνέχεια, ένα άλλο άτομο χρησιμοποίησε ομιλία που απευθύνεται σε ενήλικες χωρίς περιεχόμενο σχετικό με το σκύλο, όπως «πήγα στον κινηματογράφο χθες το βράδυ».

Η προσοχή των σκύλων κατά τη διάρκεια της ομιλίας μετρήθηκε, και μετά από την ομιλία οι σκύλοι είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν με ποιον άνθρωπο επιθυμούσαν να αλληλεπιδράσουν.

Στο τελευταίο στάδιο οι ομιλητές ανέμιξαν την «ομιλία σκύλου» με λέξεις που δεν σχετίζονταν με σκύλους, και την ομιλία που απευθυνόταν σε ενήλικες με λέξεις σχετικές με τους σκύλους, προκειμένου οι ερευνητές να μπορέσουν να καταλάβουν αν αυτό που προσέλκυσε τους σκύλους ήταν ο υψηλός συναισθηματικός τόνος της ομιλίας, ή το νόημα των λέξεων.

Όπως ήταν αναμενόμενο, διαπιστώθηκε ότι οι ενήλικοι σκύλοι ήταν πιθανότερο να θέλουν να αλληλεπιδράσουν και να ξοδέψουν χρόνο με τον ομιλητή που χρησιμοποίησε «ομιλία σκύλου» με περιεχόμενο σχετικό με το σκύλο.

Όταν αναμίχθηκαν οι δύο τύποι ομιλίας και περιεχομένου, οι σκύλοι δεν έδειξαν προτίμηση σε κάποιον ομιλητή έναντι του άλλου. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό υποδηλώνει ότι οι ενήλικοι σκύλοι προτιμούν να ακούν λέξεις που τους αφορούν εκφρασμένες με συναισθηματική φωνή, προκειμένου να τις θεωρήσουν χρήσιμες.

Λέξεις ή Χειρονομίες;

Σε άλλο άρθρο είχε αναδειχθεί ότι η επικοινωνία με τους σκύλους με λέξεις και χειρονομίες ταυτόχρονα είναι αποτελεσματικότερη σε σχέση με τη χρήση μίας μόνο μεθόδου. Τρεις καινούργιες έρευνες από την Ιταλία επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες και μας δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για τη μεγάλη σημασία που έχουν οι χειρονομίες όταν μιλάμε στους σκύλους:

Στην πρώτη μελέτη στρατολογήθηκαν 6 αρσενικοί και 7 θηλυκοί σκύλοι χωρίς προηγούμενη εκπαίδευση, καθώς και οι κηδεμόνες τους. Οι ερευνητές προσπάθησαν να εκπαιδεύσουν και τους 13 σκύλους στην ανάκτηση τριών διαφορετικών αντικειμένων έπειτα από προφορική εντολή και μέσω χειρονομίας. Οι σκύλοι που έμαθαν να ανακτούν αξιόπιστα τα αντικείμενα και με τους δύο τύπους εντολών (4 αρσενικοί και 5 θηλυκοί) προχώρησαν στην επόμενη φάση της μελέτης.

Οι σκύλοι έλαβαν αρχικά μόνο λεκτικές εντολές, στη συνέχεια μόνο χειρονομίες (οι κηδεμόνες έδειχναν το αντικείμενο), και κατόπιν εντολές και με τους δύο τρόπους ταυτόχρονα. Στο τελευταίο στάδιο δόθηκαν και οι δύο εντολές, αλλά ήταν αντιφατικές: για παράδειγμα, ο κηδεμόνας έδινε τη λεκτική εντολή «μπάλα», αλλά έδειχνε άλλο αντικείμενο.

Οι σκύλοι ανταποκρίθηκαν ταχύτερα όταν τους δίνονταν ταυτόχρονα η προφορική εντολή και η χειρονομία. Όταν η λεκτική εντολή και η χειρονομία ήταν αντιφατικές, 7 από τους 9 σκύλους ακολουθούσαν τη χειρονομία, ενώ οι υπόλοιποι 2 ανταποκρίθηκαν με τυχαίο τρόπο· κανένας από τους σκύλους δεν έδειξε προτίμηση στη λεκτική εντολή έναντι της χειρονομίας.

Οι χρόνοι ανταπόκρισης των σκύλων στις προαναφερόμενες τέσσερις συνθήκες παρουσίασαν σημαντικές διαφορές. Όταν οι λεκτικές εντολές και οι χειρονομίες χρησιμοποιήθηκαν μεμονωμένα, οι σκύλοι είχαν βραδύτερη απόδοση από ό, τι στις συνδυαστικές – τόσο στις όμοιες, όσο και στις αντιφατικές.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι σκύλοι που εκπαιδεύονται στο να ανταποκρίνονται εξίσου καλά στις χειρονομίες και στις λεκτικές εντολές δίνουν προτεραιότητα στις χειρονομίες, αλλά η χρήση και των δύο εντολών ταυτόχρονα οδηγεί σε ταχύτερες και πιο αξιόπιστες αντιδράσεις.

Στη δεύτερη έρευνα εξετάστηκαν οι αντιδράσεις 25 σκύλων σε λέξεις, χειρονομίες και μικτή επικοινωνία – χρησιμοποιώντας και τους δύο τρόπους.  Οι σκύλοι ήταν Golden Retriever και Labrador που είχαν εκπαιδευτεί ώστε να ανταποκρίνονται τόσο σε λέξεις, όσο και σε χειρονομίες.

Οι ερευνητές έκαναν σε κάθε σκύλο μια προκαταρκτική δοκιμή για να βεβαιωθούν ότι γνώριζαν όλες τις εντολές που θα δοκιμάζονταν, οι οποίες ήταν: «Κάτσε», «Ξάπλωσε», «Μείνε» και «Έλα». Η έρευνα περιελάμβανε 3 φάσεις:

Φάση 1: Οι τέσσερις βασικές εντολές δόθηκαν χρησιμοποιώντας μόνο χειρονομίες, χωρίς λεκτικές πληροφορίες.

Φάση 2: Οι τέσσερις βασικές εντολές δόθηκαν μόνο προφορικά· το σώμα του ανθρώπου που έδινε τις εντολές είχε ουδέτερη θέση.

Φάση 3: Ο κηδεμόνας επανέλαβε τις 4 εντολές, οι οποίες αυτή τη φορά παρείχαν στους σκύλους ταυτόχρονες, συνδυαστικές, αλλά αντικρουόμενες πληροφορίες:

• Η προφορική εντολή «Ξάπλωσε» συνδυάστηκε με τη χειρονομία που υποδείκνυε «Κάτσε»
• Η προφορική εντολή «Κάτσε» συνοδεύτηκε με τη χειρονομία που έδειχνε «Ξάπλωσε»
• Η προφορική εντολή «Έλα» συνδυάστηκε με τη χειρονομία που σήμαινε «Μείνε»
• Η προφορική εντολή «Μείνε» συνοδεύτηκε με τη χειρονομία που έδειχνε «Έλα»

Αυτό που διαπιστώθηκε ήταν ότι στις αντικρουόμενες εντολές οι σκύλοι ακολούθησαν τις χειρονομίες σε σημαντικά μεγαλύτερο βαθμό ​​από τις λέξεις, εκτός από την περίπτωση της προφορικής εντολής «Έλα». Στη συγκεκριμένη εντολή (που συνδυάστηκε με τη χειρονομία «Μείνε») ο κηδεμόνας απομακρυνόταν από το σκύλο. Οι ερευνητές εξηγούν ότι πιθανότατα η αντίδραση των σκύλων στην περίπτωση αυτή εξηγείται από την απομάκρυνση του εντολέα, η οποία ενεργοποίησε το κίνητρο των σκύλων να είναι κοντά στους κηδεμόνες τους.

Οι θηλυκοί σκύλοι ήταν πιο πιθανό να ανταποκριθούν στις χειρονομίες παρά στις λεκτικές εντολές, ενώ οι αρσενικοί ανταποκρίθηκαν στις λεκτικές εντολές σημαντικά καλύτερα από τους θηλυκούς. Τα δεδομένα δείχνουν ότι σε σκύλους που έχουν συνηθίσει να ανταποκρίνονται σε χειρονομίες και σε λεκτικές εντολές, οι χειρονομίες είναι πιο σημαντικές από τις λέξεις.

Τέλος, η τρίτη έρευνα εξέτασε πόσο καλά ανταποκρίνονται οι εκπαιδευμένοι σκύλοι σε χειρονομίες και σε προφορικές εντολές που δίνονται από τους κηδεμόνες τους ή από ένα άγνωστο άτομο. Και εδώ, οι εντολές ήταν «Κάτσε», «Ξάπλωσε»,, «Μείνε» και «Έλα», και δόθηκαν με 3 τρόπους: μόνο με χειρονομία, μόνο λεκτικά ή με αντιφατικό συνδυασμό.

Τα αποτελέσματα υποστηρίζουν ότι στους εκπαιδευμένους σκύλους οι προφορικές εντολές είναι περισσότερο αποτελεσματικές όταν δίνονται από τον κηδεμόνα, ενώ η αποτελεσματικότητα των χειρονομιών εξαρτάται λιγότερο από το άτομο που δίνει τις εντολές.

Ουσιαστικά, και αυτή η έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι χειρονομίες είναι σημαντικότερες από τις προφορικές εντολές, αλλά τα γενικά συμπεράσματα όλων των ερευνών που παρουσιάστηκαν είναι ότι ο συνδυασμός και των δύο μεθόδων επικοινωνίας είναι αποτελεσματικότερος. Επίσης, η χρήση ιδιαίτερου τρόπου «ομιλίας σκύλου» βοηθά στην οικοδόμηση σχέσεων ανάμεσα στο σκύλο και τον κηδεμόνα.

Πηγές

1. BBC News (2018) Why Using ‘Baby-Talk’ Improves Our Bong With Dogs, 7 March
2. Benjamin, A. & Slocombe, K. (2018) “Who’s a Good Boy?! Dogs Prefer Naturalistic Dog-Directed Speech”, Animal Cognition, (2 March)
3. The Conversation (2017) How to Talk to Your Dog – According to Science, (11 January)
4. D’Aniello, B., Scandurra, A., Alterisio, A., Valsecchi, P. & Prato-Previde, E. (2016) “The Importance of Gestural Communication: A Study of Human–Dog Communication Using Incongruent Information”, Animal Cognition, Nov 19, (6), pp. 1231 – 1235
5. Morell, V. (2017) “What Dogs Hear When we Talk to Them”, Science, (10 January)
6. Scandurra, A., Alterisio, A., Marinelli, L., Mongillo, P., Semin, G.R. & D’Aniello, B. (2018) “Should I Fetch One or the Other? A Study on Dogs on the Object Choice in the Bimodal Contrasting Paradigm”, Animal Cognition (January), Vol. 21, Iss. 1, pp. 119 – 126
7. Scandurra, A., Alterisio, A., Marinelli, L., Mongillo, P., Semin, G.R. & D’Aniello, B. (2017) “Effectiveness of Verbal and Gestural Signals and Familiarity with Signal-Senders on the Performance of Working Dogs” Applied Animal Behaviour Science, (June), Vol. 191, pp. 78-83
8. University of York (2018) ‘Dog Speak’ Important for Social Bonding Between Pet and Owner, (6 March)