Ενώ εμείς διασκεδάζουμε με τα πυροτεχνήματα, αυτά μπορεί να είναι πραγματικός εφιάλτης για τα κατοικίδια ζώα – και όχι μόνο.

Πώς τα Πυροτεχνήματα Βλάπτουν τα Ζώα

Φυσική Βλάβη στην Ακοή

Η ακοή πολλών ζώων είναι πολύ πιο ευαίσθητη από ό,τι η ανθρώπινη, επομένως οι εκρήξεις πυροτεχνημάτων όχι μόνο τους ενοχλούν περισσότερο, αλλά μπορούν να βλάψουν την ακοή τους πιο σοβαρά. Τα πυροτεχνήματα μπορούν να εκπέμψουν ήχους έως και 190dB, δηλ. υψηλότερο επίπεδο θορύβου από τους πυροβολισμούς (140dB) και ορισμένα αεριωθούμενα αεροπλάνα (100 dB). Οι θόρυβοι που προκαλούνται από πυροτεχνήματα και κροτίδες είναι πιθανό να προκαλέσουν στα ζώα απώλεια ακοής και εμβοές.

Φόβος και Άγχος

Η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ξαφνικούς δυνατούς θορύβους μπορεί να προκαλέσει φοβίες σε πολλά ζώα, αυξάνοντας τις αντιδράσεις πανικού σε θορύβους στο μέλλον. Υπολογίζεται ότι το ένα πέμπτο των εξαφανίσεων ζώων συντροφιάς οφείλονται σε πολύ δυνατούς ήχους, κυρίως πυροτεχνήματα και καταιγίδες.

Επιβλαβείς Επιδράσεις από Χημικά Σωματίδια

Τα πυροτεχνήματα είναι δηλητηριώδη και η έκρηξή τους απελευθερώνει επιβλαβή σωματίδια που είναι τοξικά κατά την εισπνοή. Αυτό μπορεί να επιδεινώσει υπάρχουσες ασθένειες και να προκαλέσει άλλες. Επομένως, αποτελούν κίνδυνο τόσο για τα ζώα που ζουν σε περιοχές όπου τα πυροτεχνήματα εκρήγνυνται ή σε πιο απομακρυσμένες τοποθεσίες όταν ο άνεμος μεταφέρει αυτά τα σωματίδια, ενώ υπάρχει και ο κίνδυνος κατάποσης των υπολειμμάτων. Η εγγύτητα των ζώων σε περιοχές όπου φτιάχνονται πυροτεχνήματα συχνά προκαλεί εγκαύματα και βλάβες στα μάτια.

Επίσης, οι χημικές ουσίες είναι επικίνδυνες για σκύλους, γάτες και ανθρώπους με αναπνευστικές ασθένειες όπως το άσθμα. Τέλος, η αλόγιστη χρήση πυροτεχνημάτων μπορεί να προκαλέσει ακρωτηριασμούς και θανατηφόρα ατυχήματα σε ζώα κοντά στην εκδήλωση, καθώς και πυρκαγιές.

Σκύλοι

Παρουσιάζουν σημάδια συντριπτικού άγχους καθώς δεν μπορούν να ξεφύγουν από τον θόρυβο. Οι σκύλοι, όπως και πολλά άλλα ζώα, υποφέρουν και από άλλα φαινόμενα που παράγουν δυνατούς ήχους, όπως οι καταιγίδες. Ωστόσο, στις καταιγίδες οι θόρυβοι συνοδεύονται από προηγούμενα προειδοποιητικά σημάδια και τα ζώα μπορούν να τους αντιληφθούν εκ των προτέρων. Αυτό μπορεί να τους προκαλέσει αγωνία εν αναμονή, αλλά δεν τους προκαλεί τον απροσδόκητο τρόμο που προκαλείται από πυροτεχνήματα, οι ήχοι των οποίων είναι ξαφνικοί και μη αναγνωρίσιμοι. Ο φόβος του θορύβου είναι πιο συνήθης στους σκύλους μεγαλύτερης ηλικίας.

Συχνές αντιδράσεις είναι το πάγωμα ή η παράλυση, οι ανεξέλεγκτες προσπάθειες διαφυγής και απόκρυψης και ο τρόμος. Μπορεί επίσης να υπάρχουν και πιο έντονα σημάδια όπως σιελόρροια, ταχυκαρδία, έντονο γαύγισμα, ούρηση ή αφόδευση, αυξημένη δραστηριότητα, υπερβολική εγρήγορση και γαστρεντερικές διαταραχές.

Έχει επισημανθεί ότι η αντίδραση των σκύλων στον ήχο των πυροτεχνημάτων είναι παρόμοια με το μετατραυματικό στρες στους ανθρώπους. Ωστόσο, η επίδραση θα μπορούσε να είναι πολύ πιο επιβλαβής στους σκύλους, επειδή δεν έχουν την ικανότητα να εκλογικέψουν το άγχος τους ή τη δυνατότητα μιας άμεσης γνωστικής απόκρισης που τους επιτρέπει να ανταποκριθούν στον φόβο τους. Είναι πιθανό να βιώσουν μια βαθύτερη και πιο έντονη μορφή τρόμου, η οποία μπορεί να είναι μεγαλύτερη σε μερικούς σκύλους λόγω διαφορών προσωπικότητας.

Γάτες

Οι επιπτώσεις των πυροτεχνημάτων στις γάτες είναι λιγότερο εμφανείς, αλλά οι αντιδράσεις τους είναι παρόμοιες με αυτές των σκύλων, όπως η προσπάθεια να κρυφτούν ή να δραπετεύσουν. Ωστόσο, ανεξάρτητα από τον φόβο, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο δηλητηρίασης. Επιπλέον, μπορεί να τυφλωθούν ή να τραυματιστούν σοβαρά από τις εκρήξεις.

Πουλιά

Ο θόρυβος των πυροτεχνημάτων μπορεί να προκαλέσει στα πουλιά ταχυκαρδία και ακόμη και θάνατο από τρόμο. Ο υψηλός βαθμός άγχους που βιώνουν τα πουλιά υποδεικνύεται από το γεγονός ότι συχνά εγκαταλείπουν προσωρινά ή μόνιμα τις φωλιές τους.

Ο αποπροσανατολισμός και ο πανικός από τα πυροτεχνήματα μπορεί να αναγκάσουν τα πουλιά να πέσουν σε κτίρια ή να πετάξουν προς τη θάλασσα. Τα αποικιακά είδη πτηνών διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο κατά τις εκρήξεις. Πολλά είδη που φεύγουν από τις φωλιές τους λόγω των ήχων δεν ξέρουν πώς να επιστρέψουν σ’αυτές μόλις τελειώσει ο θόρυβος και έτσι αφήνουν τα μικρά τους αβοήθητα.

Άλογα

Τα άλογα μπορούν εύκολα να νιώσουν ότι απειλούνται από πυροτεχνήματα λόγω της υπερεπαγρύπνησής τους, καθώς είναι συνεχώς σε εγρήγορση λόγω πιθανών αρπακτικών. Τα άλογα ενεργούν επίσης αρκετά παρόμοια με τους σκύλους και τις γάτες, παρουσιάζοντας σημάδια άγχους και φόβου και προσπαθώντας να φύγουν ή να δραπετεύσουν. Μερικές φορές αντιδρούν στα πυροτεχνήματα προσπαθώντας να πηδήξουν φράχτες και να φύγουν σε επικίνδυνες περιοχές όπου μπορεί να τους χτυπήσουν αυτοκίνητα.

Οι απλές οδηγίες που ακολουθούν είναι εδώ για να μας βοηθήσουν να έχουμε τα ζώα μας ασφαλή:

1. Το ασφαλέστερο μέρος για τα κατοικίδια κατά τη διάρκεια των εκρήξεων είναι μέσα στο σπίτι – όχι στο μπαλκόνι ή στην αυλή.

2. Έχουμε φροντίσει να βγάλουμε τον σκύλο μας βόλτα πριν ξεκινήσουν τα πυροτεχνήματα.

3. Κλείνουμε όλα τα παράθυρα και τις πόρτες για να περιορίσουμε τον θόρυβο στο ελάχιστο.

4. Κλείνουμε τις κουρτίνες και χρησιμοποιούμε τους ήχους της τηλεόρασης ή του ραδιοφώνου για να αποκλείσουμε μέρος του θορύβου.

5. Ετοιμάζουμε ένα μέρος όπου θα μπορεί να αισθάνεται ασφαλές – ίσως κάτω από ένα κρεβάτι με μερικά ρούχα μας. Μπορεί να θελήσει να κρυφτεί εκεί όταν ξεκινούν τα πυροτεχνήματα.

6. Αφήνουμε το κατοικίδιό μας να κινείται ελεύθερα, να κλαψουρίσει και να κρυφτεί σε μια γωνιά αν αυτό θέλει.

7. Δεν το κλείνουμε σε κλουβί. Όχι μόνο αυτό θα αυξήσει την ανησυχία του, αλλά μπορεί και να τραυματιστεί προσπαθώντας να βγει έξω.

8. Προσπαθούμε να μην το αγκαλιάζουμε/παρηγορούμε καθώς θα νομίζει ότι ανησυχούμε κι εμείς και αυτό μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα. Αντίθετα, παραμένουμε χαλαροί, λειτουργούμε κανονικά και επαινούμε την ήρεμη συμπεριφορά.

9. Δεν αφήνουμε το κατοικίδιό μας μόνο του στο σπίτι. Εάν πρέπει οπωσδήποτε να λείψουμε, δεν θυμώνουμε αν είχε καταστροφική συμπεριφορά. Φωνάζοντας σε ένα φοβισμένο κατοικίδιο, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να μεγαλώσουμε τον τρόμο του.

Η χορήγηση Ενός Καταπραϋντικού Φαρμάκου θα Μπορούσε να Είναι η Λύση;

Όχι. Αυτή η λύση δεν είναι ικανοποιητική για δύο λόγους: Πρώτον, η χρήση φαρμάκων για την ηρεμία των ζώων θα μπορούσε να προκαλέσει επιβλαβείς παρενέργειες. Δεύτερον, είναι αδύνατο να προσεγγιστούν όλα τα ζώα. Τα ζώα που ζουν με ανθρώπους δεν είναι τα μόνα που βλάπτονται, αλλά ακόμη κι αν λάβουμε υπόψη μας μόνο τα εξημερωμένα ζώα σε αστικές περιοχές, υπάρχουν ζώα που ζουν στο δρόμο.

Επιπλέον, τα εξημερωμένα ζώα είναι η μειοψηφία των ζώων που επηρεάζονται. Πρέπει να λάβουμε υπόψη όλα τα ζώα που ζουν εκτός της πρόσβασης των ανθρώπων, είτε στην άγρια φύση είτε σε αστικά περιβάλλοντα, καθώς και εκείνα σε φάρμες και άλλα μέρη όπου γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Για το λόγο αυτό, η μόνη πραγματικά ικανοποιητική λύση είναι η απoφυγή χρήσης πυροτεχνημάτων.

Εναλλακτικές Λύσεις στη Χρήση Πυροτεχνημάτων

• Τα αθόρυβα πυροτεχνήματα προσφέρουν φώτα και οπτικό θέαμα παράγοντας ελάχιστο θόρυβο.

• Τα σόου με λέιζερ μοιάζουν με πυροτεχνήματα όντας λιγότερο επιζήμια για τα ζώα και ρυπογόνα για το περιβάλλον. Ωστόσο, υπάρχει η πιθανότητα να επηρεάζουν αρνητικά τα πουλιά.

• Οι φωτεινές επιδείξεις με drone, όπως αυτά που είδαμε στα εγκαίνια των Ολυμπιακών Αγώνων του Τόκιο του 2021.

Πηγές

1. Animal Ethics (n.d.) “How Fireworks Harm Nonhuman Animals”.

2. Bluecross (n.d), “Fireworks and Pets”.

3. Environmental Protection, UK (2020) “Fireworks”, December.

4. Humane Society, US (n.d.) “Fireworks: An Explosion of Fear for Animals”

5. International Organization for Animal Protection (2020), “Every Firework is An Explosion of Fear for Animals. Keep Them Safe With 10 Simple Recommendations”, 30 December

6. Κλειδαρότρυπα (2022) “Γιατί Πρέπει να Καταργηθούν τα Πυροτεχνήματα”, 1 Ιανουαρίου.

7. The Conversation (2022) “Fireworks: Growing Evidence They Distress Animals Builds Case to Restrict Use”, 1 November.

8. Zoosos (2020) “Προστατέψτε τα Ζώα από Κρότους και Βεγγαλικά ή Πυροτεχνήματα και την Πρωτοχρονιά”, 30 Δεκεμβρίου.